Α’ Βραβείο: Δημοτικό Σχολείο Αγίου Αντωνίου

SA_IMG-1-2

Δημήτρης Οικονομίδης
Ομάδα Mελετητών: Δημήτρης Οικονομίδης, Μάριος Κ. Φωκάς και Γιώργος Τρύφωνος

 

Συνθετικές Αρχές
Η συνθετική προσέγγιση του έργου στηρίζεται στη χωρική διάσταση του πετρόκτιστου νεοκλασικού σχολικού κτηρίου, ενταγμένο στη δυτική πλευρά του γηπέδου, και ειδικότερα, στην ανάπτυξη οπτικής και λειτουργικής διασύνδεσης και συνύπαρξης του με τους εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους του προγράμματος, οι οποίοι τροφοδοτούν ένα πλατύ φάσμα δραστηριοτήτων διδασκαλίας, προβολής και ενημέρωσης, σίτισης, υπαίθριας συγκέντρωσης και άθλησης. Στα πλαίσια αυτά προτείνεται συνθετικά ένα ενιαίο περιβάλλον μάθησης, διαπαιδαγώγησης, κοινωνικοποίησης και άθλησης, στηριζόμενο σε μια ορθολογική διάταξη των λειτουργικών χώρων σε σχέση με το συνθετικό πυρήνα του διατηρητέου σχολικού κτηρίου, η οποία ευνοεί την αυτόνομη αλλά και διαδραστική λειτουργία των μεμονωμένων χώρων. Στην επίτευξη της συνθετικής ιδέας, καθοριστικό ρόλο αποτελεί, τόσο η χωροθέτηση των χώρων, όσο και η κατακόρυφη ανάπτυξη τους σε σχέση με το κύριο ισόγειο επίπεδο και τα ύψη των υφιστάμενων κτηρίων στο γήπεδο αντίστοιχα.

Κύρια συνθετικά στοιχεία ανάπτυξης, τα οποία αντανακλούν και την πορεία σχεδιασμού αποτελούν:

Η ζώνη πρασίνου
Στα ανατολικά όρια του διατηρητέου σχολικού κτηρίου εντάσσεται ζώνη πρασίνου, σε παράλληλη διάταξη του κήπου στα δυτικά του κτηρίου (Εικ.1.α) Η ζώνη πρασίνου αποτελεί τον ενδιάμεσο δημόσιο χώρο μεταξύ του διατηρητέου κτηρίου και των λειτουργικών χώρων συγκέντρωσης και διαλειμμάτων, προβολής και ενημέρωσης.

Το σκέπαστρο
Ανατολικά της ζώνης πρασίνου και παράλληλα αυτής από την προέκταση του νότιου ορίου του διατηρητέου κτηρίου χωροθετούνται οι αυτόνομες κτηριακές μονάδες του κυλικείου και του εστιατορίου μαθητών – αίθουσας σίτισης (+175) κάτω από ενιαίο μεταλλικό σκέπαστρο. Η μελλοντική επέκταση του εστιατορίου μαθητών – αίθουσας σίτισης λαμβάνει χώρα κατά μήκος της μονάδας στα βόρεια, παράλληλα της ζώνης πρασίνου (Εικ.1.γ). Το σκέπαστρο σηματοδοτεί το δημόσιο χώρο του συμπλέγματος συνδέοντας τον παράλληλα με το απέναντι διατηρητέο σχολικό κτήριο. Επιπλέον, ενεργεί ως οριζόντιο τεχνολογικό φίλτρο για τους λειτουργικούς χώρους με ενταγμένα φωτοβολταικά πανέλα στη συνολική του επιφάνεια.

Η αίθουσα πολλαπλής χρήσης
Ανατολικά του σκέπαστρου και παράλληλα αυτού, χωροθετείται η αίθουσα πολλαπλής χρήσης, η οποία βυθίζεται κατά 3.00μ (-125) κάτω του επιπέδου εξωτερικής διακίνησης (Εικ.1.β). Η προσβασιμότητα της λειτουργικής μονάδας επιτυγχάνεται διαμέσου ράμπας στην προέκταση του νότιου ορίου του διατηρητέου κτηρίου. Η κτηριακή μονάδα προβάλει από το έδαφος κατά ύψος ενός μόνον ορόφου μέσω των υαλοπινάκων σε τρεις πλευρές της και της μεταλλικής οροφής της. Οι χώροι εξοπλισμού και υποστήριξης (σκηνή, αποδυτήρια, χώροι υγιεινής επισκεπτών και αποθήκες) επίσης με μεταλλική επένδυση επικεντρώνονται στη βόρεια πλευρά του κτηριακού όγκου.

Η νότια πτέρυγα
Η εξίσου στα δύο επίπεδα διαμήκης επέκταση της νότιας πτέρυγας χώρων διδασκαλίας εξυπηρετεί την προσθήκη των αιθουσών διδασκαλίας στο δυτικό άκρο, με δύο αίθουσες, και στο ανατολικό άκρο έξι αίθουσες σε μελλοντικό στάδιο (Εικ.1.γ).

Η υπαίθρια αθλητική υποδομή
Η ένταξη της υπαίθριας αθλητικής υποδομής (+130) (γήπεδο ποδοσφαίρου, πολυδύναμο γήπεδο, άλμα εις μήκος και διάδρομος στίβου 70μ) ορίζεται βορειοανατολικά των λειτουργικών μονάδων στο γήπεδο (Εικ.1.α). Συνεπώς αποτρέπεται οποιαδήποτε ηχητική ενόχληση των αιθουσών διδασκαλίας του διατηρητέου κτηρίου και της νότιας πτέρυγας, ενώ διατηρείται συνεχής οπτική διασύνδεση προς τις αθλητικές εγκαταστάσεις από τους δημόσιους χώρους και τις λειτουργικές μονάδες κάτω του σκέπαστρου, όπως επίσης από τη ζώνη πρασίνου.

Οι άξονες διακίνησης
Η προσβασιμότητα των λειτουργικών χώρων εντός του γηπέδου και οι δύο άξονες διακίνησης των χρηστών και επισκεπτών καθορίζονται βάσει της χωροθέτησης των χώρων (Εικ.1.δ). Οι άξονες διακίνησης επικεντρώνονται σε δυτική – ανατολική κατεύθυνση, παράλληλα της νότιας πτέρυγας αιθουσών διδασκαλίας και της ράμπας πρόσβασης στην αίθουσα πολλαπλής χρήσης, και σε βόρεια – νότια κατεύθυνση μεταξύ της ζώνης πρασίνου και της υπαίθριας αθλητικής υποδομής και των λειτουργικών μονάδων κάτω από το σκέπαστρο. Αντίστοιχα, ο χώρος προσωρινής στάθμευσης λεωφορείου και χώροι επιβίβασης αποβίβασης μαθητών ορίζονται στο βόρειο άκρο του άξονα διακίνησης και οι απαιτούμενοι χώροι στάθμευσης προσωπικού και επισκεπτών, στα δύο άκρα των αξόνων, βόρεια και δυτικά.

 

Εικ.1 Κύρια συνθετικά στοιχεία ανάπτυξης
(α) εξωτερικοί χώροι πρασίνου και υπαίθρια αθλητική υποδομή
(β) λειτουργικές μονάδες υπαίθριων χώρων συγκέντρωσης και διαλειμμάτων και βύθιση αίθουσας πολλαπλής χρήσης
(γ) μελλοντικές επεκτάσεις λειτουργικών μονάδων
(δ) προσβασιμότητα γηπέδου και άξονες διακίνησης

Δομική κατασκευή
Το δομικό σύστημα της αίθουσας πολλαπλής χρήσης αποτελείται από συνδεδεμένα χαλύβδινα πλαίσια με δικτυωματικούς φορείς, ενταγμένους στην εγκάρσια διεύθυνση, ανά 6μ για γεφύρωση του ανοίγματος των 18μ. Συνεπώς η οροφή της αίθουσας πολλαπλής χρήσης αποτελεί ελαφριά κατασκευή. Η πλαισιακή κατασκευή ενισχύεται με τοιχώματα στο βόρειο κτηριακό όγκο για την παραλαβή των οριζόντιων φορτίσεων. Το σκέπαστρο αποτελεί σχάρα από πακτωμένους χαλύβδινους φορείς στις δύο κύριες οριζόντιες διευθύνσεις και στηρίζεται σε πακτωμένα χαλύβδινα υποστυλώματα. Οι αίθουσες διδασκαλίας αποτελούνται από πλαίσια οπλισμένου σκυροδέματος ενισχυμένα με τοιχώματα για την παραλαβή των πρόσθετων σεισμικών δυνάμεων που απαιτούνται από τον κανονισμό για τα εκπαιδευτήρια. Η θεμελίωση των κτηρίων αποτελείται από συνδυασμό γενικής κοιτόστρωσης στην αίθουσα πολλαπλής χρήσης και σχάρας πεδιλοδοκών στις αίθουσες διδασκαλίας.

Μηχανολογικές – Ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις
Προς διαφύλαξη του χαρακτήρα του σχολικού κτηρίου, προτείνεται όπως ο κλιματισμός (ψύξη – θέρμανση) της αίθουσα πολλαπλής χρήσης επιτυγχάνεται μέσω συστημάτων τύπου VRF για την όσο το δυνατό υψηλότερη αποδοτικότητα και ταυτόχρονη επίτευξη συνθηκών άνεσης στους χώρους. Για αερισμό και εξαερισμό της αίθουσας προτείνεται όπως, χρησιμοποιηθούν μονάδες ανάκτησης θερμότητας, οι οποίες θα μπορούν να προσφέρουν και δωρεάν ψύξη (free cooling) κατά τις ενδιάμεσες περιόδους. Οι συγκεκριμένες μονάδες θα μπορούν να προσφέρουν και αυτόματο νυκτερινό δροσισμό του κτηρίου αφού μπορούν να εναλλάσσουν τον εσωτερικό με τον εξωτερικό αέρα κατά τη διάρκεια της νύκτας, όταν το επιτρέπουν οι εξωτερικές συνθήκες. Ο συνδυασμός των πιο πάνω συστημάτων επιτρέπει την απρόσκοπτη εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε όλη την επιφάνεια του σκέπαστρου και συντείνει στην εναρμόνιση του διεθνούς προγράμματος «οικολογικά σχολεία» που συμμετέχει το σχολείο. Για τις ανάγκες θέρμανσης και ψύξης των νέων αιθουσών διδασκαλίας θα χρησιμοποιηθούν τα υφιστάμενα συστήματα, όπου αυτό είναι εφικτό, όπως προνοείται από τις οδηγίες των Τεχνικών Υπηρεσιών του Υπουργείου σε παρόμοια έργα. Για αποφυγή σπατάλης, τόσο τα συστήματα κλιματισμού, όσο και τα συστήματα αερισμού / εξαερισμού προτείνεται όπως, συνδεθούν με αισθητήρες στα ανοίγματα και αισθητήρες παρουσίας στο χώρο. Το έργο θα είναι Ενεργειακής Απόδοσης Α’ και επιπρόσθετα θα πληροί όλα τα κριτήρια σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης, όπως αυτό ορίζεται στην εν ισχύει Κυπριακή νομοθεσία. Όλα τα ηλεκτρολογικά συστήματα, ο φωτισμός και τα συστήματα πυρανίχνευσης, ασφάλειας, τηλεοπτικής παρακολούθησης, δομημένης καλωδίωσης, επικοινωνιών, αντικεραυνικής προστασίας, θα μελετηθούν και σχεδιαστούν για να εξυπηρετούν σωστά τις ανάγκες του έργου και θα παρέχουν ασφάλεια, ικανότητα επέκτασης και δυνατότητα για μέγιστη εξοικονόμηση ενέργειας. Όλα τα φωτιστικά σώματα θα είναι τύπου χαμηλής κατανάλωσης και εξοικονόμησης ενέργειας. Για τους φωτισμούς των κοινόχρηστων χώρων θα χρησιμοποιηθούν αισθητήρες φωτισμού, κίνησης και χρονοδιακόπτες για να διασφαλιστεί η αυτόματα λειτουργία του φωτισμού και κατά συνέπεια εξοικονόμηση ενέργειας στους χώρους, όπου θα κριθεί απαραίτητο.