Αρχιτέκτονας, Μαργαρίτα Δανού

Στην επιλογή των κύριων συνθετικών παραμέτρων της πρότασης για το Αθλητικό Πάρκο στο Παλαιό ΓΣΟ στη Λεμεσό οι έννοιες οι οποίες ενήργησαν ως δείκτες θεωρητικού προβληματισμού είναι :
◦ Της αρχιτεκτονικής συμβίωσης και συνύπαρξης (δηλαδή ο χώρος σε σχέση με την πόλη και το αστικό τοπίο)
◦ Της μεταμόρφωσης και μετασχηματισμού (υπό την έννοια του χώρου, ο οποίος μεταβάλλεται σε σχέση με τη χρήση του)
◦ Και της συνοχής και συνέχειας (ο χώρος δηλαδή σαν συνέχεια υλικών, εμπειριών και κατασκευών)

Στους όρους προκήρυξης του διαγωνισμού (2002) δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στην ενεργοποίηση του παλαιού ΓΣΟ, έτσι ώστε, ο χώρος ενταχθεί στον αστικό ιστό της πόλης Λεμεσού και γίνει σημείο σύνδεσης μεταξύ πόλης και θάλασσας, καθώς επίσης σημείο αναφοράς κατά μήκος του παραλιακού μετώπου. Οι δημόσιοι χώροι που συνδέονται μεταξύ τους με ένα δίκτυο πεζόδρομων και ποδηλατοδρόμων, ζητήθηκε μέσα από το πρόγραμμα του διαγωνισμού να διαμορφώσουν ένα σύμπλεγμα λειτουργιών και χώρων στο κέντρο της Λεμεσού, με στόχο την αξιοποίηση των υφιστάμενων δημόσιων χώρων που βρίσκονταν διάσπαρτα στην πόλη και να ενδυναμώσουν νέες λειτουργίες και σχέσεις μεταξύ τους.

Η πρόταση αναφέρεται στις αλληλοεπιδράσεις των διαφορετικών καταστάσεων που συνυπάρχουν και περιβάλλουν τη δημόσια ζωή της πόλης σε ένα περιεχόμενο, όπου διερευνώνται δύο συνιστώσες του τρόπου ζωής: το μωσαϊκό των καθημερινών δραστηριοτήτων, σε συνάρτηση με το ιδιαίτερο γεγονός – τον ετήσιο εορτασμό – που απλώνεται και αγκαλιάζει ολόκληρο το κέντρο της πόλης ή μικρές περιοχές αυτής. Βασικά εδώ εντοπίζεται η ιδιαιτερότητα της πόλης της Λεμεσού, όπου οι δημόσιοι χώροι της αναδεικνύονται μέσα από τις εκδηλώσεις της. Η πρόταση άρχισε με τον προσδιορισμό μιας προγραμματικής πρόθεσης – υπόθεσης, στην οποία ορίζονται δύο πρότυπα χρήσης του χώρου. Το πρώτο πρότυπο εισηγείται τον επαναπροσδιορισμό του χώρου ως δημόσιο αθλητικό πάρκο, μέσα στο οποίο θα υπάρχουν διευκολύνσεις για πλατειά αθλητική ενασχόληση, ενώ το δεύτερο, ορίζει τον χώρο σαν απόσπασμα μιας ετήσιας γιορτής που εκδηλώνεται σε γειτονικούς δημόσιους χώρους. Η σύγχρονη ταυτότητα του πηγάζει από δύο συνιστώσες: η πρώτη αφορά τον ρόλο του ως τοπίο που συνδέει τους δημόσιους χώρους στην ευρύτερη περιοχή και η δεύτερη αφορά την εναλλασσόμενη και πολυεπίπεδη κοινωνική του ταυτότητα, λόγω της φιλοξενίας που παρέχει σε διαφορετικά γεγονότα και εκδηλώσεις.

Η χωροθέτηση των διάφορων λειτουργικών έγινε με βάση το κτιριολογικό πρόγραμμα και πηγάζει τόσο από τις επιδιωκόμενες λειτουργικές σχέσεις, όσο και μέσα από την οπτική επικοινωνία και κίνηση στο χώρο. Δημιουργήθηκε ένα σύμπλεγμα από ράμπες, διαδρόμους, γεφύρια και πλατώματα μέσα στο πάρκο ως συνέχεια του δικτύου πεζόδρομων και του ευρύτερου αστικού κέντρου. Το σύμπλεγμα αυτό ξετυλίγεται μέσα στο τοπίο της πόλης σαν μια κορδέλα η οποία μεταβάλλεται ανάλογα με την πρόθεση χρήσης και τις εμπειρίες που επιδιώκει να δημιουργήσει, δημιουργώντας έτσι πιθανότητες για νέα γεγονότα. Η νέα δομημένη πορεία εισρέει σε διάφορες κατευθύνσεις και συνθέτει ένα πλούσιο συντακτικό κίνησης και χωρικών εμπειριών διαμέσου μιας ρευστής σε διαρρύθμιση τοπογραφίας. Η ελεύθερη μορφή της δημιουργεί μια εναλλασσόμενη εμπειρία με απρόβλεπτες στιγμές και εικόνες καθώς προσεγγίζει διάφορες περιοχές και χώρους. Προσαρμοσμένη σε διάφορα υψομετρικά επίπεδα- συνδέει γραμμικά και ενοποιεί στοιχεία και συνθήκες στους χώρους που την περιβάλλουν, στην μικρότερη κλίμακα της περιοχής.

Η μετάσταση της πλατφόρμας ως ανυψωμένο επίπεδο νότια του πάρκου το καθιστά ως ένα νέο ορίζοντα και υποκαθιστά το τοίχος οικοδόμων που διακόπτεται στη νότια πλευρά του αθλητικού πάρκου, ενώ ταυτόχρονα διασφαλίζει τη διαμπερότητα του χώρου. Κατά την διάρκεια των αθλητικών γεγονότων, μέρος της υπέργειας αυτής πλατφόρμας λειτουργεί ως αστική κερκίδα προς τους αθλητικούς χώρους, αφού τα διαφορετικά επίπεδα της προσφέρουν απρόσκοπτη θέα προς τις αθλητικές εγκαταστάσεις. Η πλατεία η οποία διαμορφώνεται νότια του γηπέδου ως ένας νέος δημόσιος χώρος λειτουργεί ως η κατ΄εξοχή συνδετική μεμβράνη μεταξύ του πάρκου και της θάλασσας. Εκδηλώσεις που απλώνονται κατά μήκος του παραλιακού μετώπου, διαχέονται στο πάρκο μέσω της πλατείας αυτής. Εφήμερες κατασκευές και περίπτερα μπορούν να στηθούν στο χώρο αυτό για περιστασιακές κι ετήσιες υπαίθριες εκδηλώσεις. Η χωροθέτηση και η κλίμακα της πλατείας αυτής ορίζεται από την κλίμακα των δημόσιων χώρων στην ευρύτερη περιοχή. Δύο καφετερίες χωροθετούνται στρατηγικά στην πλατεία – η πρώτη στο επίπεδο της πλατείας και η δεύτερη στο μπαλκόνι – έτσι ώστε να αποτελέσουν εστίες συνάθροισης και σημεία αναφοράς για τους πεζούς στο παραλιακό μέτωπο και τους επισκέπτες στο πάρκο. Η κατασκευαστική λογική έχει μελετηθεί έτσι ώστε, όπου κι αν βρίσκεται κανείς να διακρίνει τα διαφορετικά τοπία στο πάρκο σε σχέση με τη χρήση του χώρου και να αισθάνεται την εξελικτική χρήση των υλικών και των επιφανειών, από το νερό της θάλασσας μέχρι το ανεπίχριστο σκυρόδεμα της πλατφόρμας. Το δάπεδο της πλατείας διαφοροποιείται από την σκληρή επιφάνεια της πλατφόρμας και της μαλακής επιφάνειας του χώρου πρασίνου και κατασκευάζεται από ξύλο. Οι προσωρινές κατασκευές των περιπτέρων και οι μόνιμες κατασκευές των καφετεριών δένονται με το δάπεδο της πλατείας και κατασκευάζονται από πανέλλα επεξεργασμένης ξυλείας.

Η σύνθεση των σκληρών επιφανειών και των νησίδων πρασίνου στο αθλητικό πάρκο, όπως φαίνεται στα σχεδιαγράμματα, γίνεται με τρόπο έτσι ώστε να υπάρχει συνέχεια και συνοχή μεταξύ τους. Η δημιουργία ρευστότητας στους χώρους πρασίνου, επιτυγχάνεται με την ύφανση των μαλακών επιφανειών στον εξωτερικό τάπητα του πάρκου με περιβόλια από φυλλοβόλα δέντρα, περιβόλια από αειθαλή δέντρα, γρασίδι, περιοχές με θάμνους και εποχιακά φυτά, σε αντίθεση με τις αυστηρά δομημένες και χαραγμένες οριζόντιες επιφάνειες και τα γήπεδα-άθλησης. Η συνειδητή προσπάθεια για δημιουργία ορατής συνοχής των εξωτερικών επιφανειών, όταν ο επισκέπτης βρίσκεται ή κινείται στην υπερυψωμένη πλατφόρμα, επιτυγχάνεται με τη δημιουργία χώρων πρασίνου που εναλλάσσονται κατά τη διάρκεια του χρόνου – δενδροφύτευση περβολιών με φυλλοβόλα δέντρα ή φύτευση περιοχών με εποχιακά φυτά. Η πρόθεση χρήσης ενδοδαπέδιου και κρυφού φωτισμού αναδεικνύει τη εναλλακτικότητα των χώρων και δημιουργούν τις περιοχές μιας «αυθαίρετα» δομημένης διάταξης και ρευστής οργάνωσης χώρων.

Η χρήση διαφορετικών υλικών και η διαφορετικότητα στην κατασκευή της υπέργειας γέφυρας, του περιπτέρου, της καφετερίας στον όροφο και των περιφραγμένων γηπέδων δημιουργούν μια συνεχή εναλλαγή διαφανειών στην πρόταση φωτίζοντας διακριτικά τους χώρους του πάρκου στις χρονικές περιόδους που υπάρχει μικρής κλίμακας χρήση. Εξειδικευμένη μελέτη φωτισμού έχει προβλεφθεί επίσης για τις πορείες και τους διαδρόμους εντός και εκτός του πάρκου καθώς επίσης και για πιθανές προβολές στην όψη γειτονικού κτιρίου για μια συγκεκριμένη εκδήλωση. Η στατική προσέγγιση ακολουθεί την λογική συνοχής και εξέλιξης του αθλητικού πάρκου όπου οι χώροι και τα αρχιτεκτονικά, στατικά, τοπιογραφικά και αθλητικά στοιχεία εναλλάσσονται πάντοτε σε συνοχή με τους χώρους που τα περιβάλλουν. Η ανάλαφρη στατική κατασκευή της γέφυρας εναλλάσσεται στην πορεία της αρχίζοντας από μια «αυθαίρετα» οργανωμένη διάταξη μεταλλικών κολώνων μικρής διατομής- σε συνοχή με το περιβόλι από φυλλοβόλα δέντρα, συνεχίζει με στρογγυλές κολόνες σε στοίχιση – ίδια με τις γηραιές ελιές που βρίσκονται στην αμέσως δίπλα περιοχή και καταλήγει σε τοιχία που αναγνωρίζονται σαν στοιχεία με διπλή ταυτότητα (διαχωριστικός τοίχος και στατικό μέρος γέφυρας) στους εσωτερικούς χώρους του κτηρίου.