Ανατομία του “Wallpaper” – Anatomy of the Wallpaper
Επιμελητές: Μιχάλης Χατζηστυλλής και Στέφανος Ρώιμπας
“Υπήρχε κάποτε μια πόλη, που δημιούργησε ένα wallpaper, ένα στοιχείο ωραιοποίησης του αστικού χώρου, αλλά και ένα εργαλείο προβληματισμού έναντι στον γενικευτικό χαρακτήρα της ανάπτυξης της. Το wallpaper φιλοδοξούσε να αποτελέσει ένα στοιχείο ενδυνάμωσης και τόνωσης της ζωής στην πόλη. Εκτεινόμενο κατά μήκος του κεντρικού άξονα της, προσέδιδε στην πόλη ένα ευχάριστο εικονικό και πλασματικό παρακήνιο: μια σκηνογραφημένη τοπιογραφία, που ωστόσο στην συνεχή καθημερινή ενημέρωσή της, μέσω επιπρόσθετων επάλληλων στρωμάτων – επικαλύψεων στην πάροδο του χρόνου, συνέβαλε στην δημιουργία ενός απροσδόκητου σεναρίου.
Εκτεθειμένα σταδιακά σε διαφορετικές εικονογραφήσεις, αντιτεθειμένα κατά μήκος των δύο πλευρών του wallpaper, τα διαφορετικά τμήματα της πόλης, αρχίζουν να αναπτύσουν διαφορετικά οράματα και βλέψεις για το μέλλον τους, καταλήγοντας σύντομα σε μια “επιθετική αντιπαράθεση”. Μια καλπάζουσα αναπτυξιακή μεγαλομανία που οδήγησε αμφότερες τις δύο πλευρές σ’ ένα μη ολοκληρωμένο συμβιβασμό με σημαίνουσες αλλαγές και τροποποιήσεις του φυσικού – αστικού χώρου.
Ο αστικός χώρος έχοντας μετατραπεί σε πεδίο μάχης αντικρουόμενων ιδεολογιών οδήγησε την πόλη, στην χρεωκοπία. Το νεοκλεγέν καθεστώς εξουσίας επικαλύπτει τον χάρτινο τοίχο με άσπρο χρώμα, δίνοντας ένα τέλος στην παραφροσύνη αυτή, του wallpaper. Με ένα ξαφνικό ξύπνημα της η πόλη, αντικρίζει λευκοβαμμένο τον χάρτινο τοίχο. Ένα κομβικό σημείο στην ιστορία της, όπου ο φόβος του κενού “horror vacui, και το μονόχρωμο αδιέξοδο στον ορίζοντα, αποκαλύπτουν την υπαρξιακή κρίση, ενώ ταυτόχρονα επικυρώνουν την χείριστη οικονομική κατάσταση στην πόλη. Με την πάροδο του χρόνου, καθώς τα στρώματα του χάρτινου τοίχου αποξέονται… καθώς κείτονται ξεθωριασμένα και εκτεθειμένα στην καταλυτική δράση του χρόνου, διαφορετικά τοπία αφήνονται να αποκαλύπτονται σταδιακά. Ιστορίες από διαφορετικές εποχές εμφανίζονται, ενώ αναπάντεχα η πόλη ανακαλύπτει μια φορά την ιστορία της.
Ο χάρτινος τοίχος, ο οποίος για χρόνια διαιρούσε τον πυρήνα της πολης, παραδόξως παρέχει πλέον χώρο για επικοινωνία – ένα χώρο, όπου η συλλογική μνήμη βρίσκεται κατεγραμμένη και η πόλη δύναται να αναζητήσει την ταυτότητα της-.
Η στιγμή, κατά την οποία οι ιδεολογίες ξεθώριάζουν, η αδιαμφισβήτητη αλήθεια και οι θεωρίες αποδεικνύονται ψευδείς, οι ταυτότητες ισοπεδώνονται και θυσιάζονται για χάρην του Μοντερνισμού, είναι η στιγμή στην οποία η ιστορία φθάνει σε κομβικό σημείο. Αποτελεί ωστόσο το σημείο, όπου η ιστορία της εποχής μας δύναται να αναδομηθεί. Το wallpaper, ως εκ τούτου, από την πρότερη μορφή του, όντας άυλο, μετασχηματίζεται, σ’ ενα φυσικό υλικό εμπόδιο – σ’ έναν τοίχο – μέσω της συνεχούς προσθήκης αλλεπάλληλων επικαλύψεων. Εν συνεχεία, μέσω της διαδικασίας ανασκαφής μετασχηματίζεται σε χώρο. Τμήμα του θα εκτεθεί στο ευρύτερο κοινό, σε κλίμακα ένα προς ένα, σε κατάσταση αποσύνθεσης, παρουσιάζοντας τη διαδικασία αφαίρεσης των επάλληλων στρωμάτων του. Μια κίνηση, που μαρτυρεί την ιστορική εγκυρότητα της αλληγορίας.
Το διαδραστικό αυτό έκθεμα, επιτρέπει στον θεατή την συμμετοχή του στην διαδικασία ανασκαφής των ιστορικών αυτών στρωμάτων, και την αποκάλυψη τους στον χρόνο. Μια “δημιουργικά αναδρομική αφήγηση” της αρχιτεκτονικής στην Κύπρο. Ένα συλλογικό εγχείρημα καθορισμού του χαρακτήρα της αρχιτεκτονικής του τόπου δια μέσου των αιώνων, με απώτερο στόχο την αποκάλυψη της, ως ένα συνονθύλευμα ποικίλων αρχέτυπων πολιτισμών και κουλτούρων, τα οποία συγχωνεύονται αφομοιώνονται δημιουργικά και εν συνεχεία εκφράζονται, μέσω ποικίλων αρχιτεκτονικών μορφών, συνθέτοντας ένα πολυπολιτισμικό μωσαϊκό. Με στόχο την ιχνηλάτηση ιστοριών στο φόντο σημαίνοντας ιστορικών γεγονότων και κομβικών σημείων εξετάζοντας τον τρόπο, με τον οποίο τα αρχέτυπα αυτά επηρεάζουν ad infinitum το μέλλον της αρχιτεκτονικής στο νησί”.
14η Διεθνή Έκθεση Αρχιτεκτονικής La Biennale di Venezia
5η Κυπριακή Συμμετοχή στην Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής στη Βενετία 2014
Αναθέτης: Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού (Επίτροπος: Πέτρος Δυμιώτης)
Οργανωτής: Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Κύπρου
Επιμελητές: Μιχάλης Χατζηστυλλής και Στέφανος Ρώιμπας
Συντονιστής Βενετίας: Εσπερία Ηλιάδου
Xώρος: Palazzo Malipiero