Είναι βραβευμένος Αρχιτέκτονας και καθηγητής αρχιτεκτονικής. Τόσο ως Αρχιτέκτονας, όσο και ως καθηγητής παρουσιάζει ένα αξιοθαύμαστο έργο, που προβάλλεται παγκοσμίως. Ο τρόπος που συνενώνει την αρχιτεκτονική και τη διδασκαλία ορίζει τη μοναδική του συμβολή στον χώρο. Μοναδικός είναι και ο τρόπος που μετουσιώνει την ιδέα σε κτήριο.

Αρχιτέκτονας και καθηγητής

Εξισορροπεί μεταξύ δύο ειδικοτήτων: Αρχιτεκτονικής και διδασκαλίας, ιδέας και κτηρίου, Νέας Υόρκης και Κύπρου. Βρίσκεται παράλληλα μεταξύ αυτών των κόσμων, ορίζοντας έτσι την τροχιά της καριέρας και της ζωής του. Ως Αρχιτέκτονας στη Νέα Υόρκη και στην Κύπρο παρουσιάζει ένα συμβιωτικό έργο σε διάφορα επίπεδα: Απο τη μία είναι το “ανήσυχο σύμβολο” της νεοτερικότητας και του κοινωνικού μετασχηματισμού της Νέας Υόρκης, και από την άλλη είναι η κουλτούρα της Κύπρου μέσα από τη μεσογειακή άποψη που ενεργοποιείται από το φως του ήλιου της.

Ως καθηγητής διδάσκει γενιές φοιτητών στο Pratt Institute στη Νέα Υόρκη. Διδάσκει ταυτόχρονα και ως επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, στου οποίου συνέβαλε στην ίδρυση του Τμήματος Αρχιτεκτονικής. Στο Pratt καθιέρωσε ένα προοδευτικό πρόγραμμα ιδεών και το κατέστησε τόπο συνάντησης φημισμένων αρχιτεκτόνων. Στηρίζει μέσω διαλόγου τους φοιτητές του να εξελίξουν το ταλέντο τους. Οι ιδέες του μετουσιώνονται σε κτήρια μέσα από ταπεινές γραμμές, λιτότητα, αρμονία. Τέτοιο χαρακτήρα δίνει στα κτήρια, που “τους παρέχει δύναμη και τους αποδίδει ποίηση, μια φυσικότητα που προσδίδει μία αίσθηση ευεξίας και ενεργοποίησης”, όπως σημείωσε ο σπουδαίος “οραματιστής” Αρχιτέκτονας Lebbeus Woods.

Οι δύο κόσμοι

Γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη το 1938, από Μορφίτες μετανάστες γονείς, τον Λάμπρο Δαυίδ και τη Θάλεια Ιωαννίδου. Ο πατέρας του έφυγε από την Κύπρο στα 19 του χρόνια, λόγω φτώχειας, με ένα ζευγάρι παπούτσια και ένα τούρκικο φλουρί που του έδωσε η μητέρα του. Έφυγε την εποχή της ύφεσης, το 1930. Αρχικά πήγε στη Λιόν, όπου βρισκόταν ο μεγαλύτερος του αδελφός, που ήταν παπουτσής, και δούλεψε ως ράπτης. Μετά έφυγε στη Νέα Υόρκη και έπλενε πιάτα σε εστιατόρια. Επέστρεψε στη Μόρφου και νυμφεύτηκε τη Θάλεια. Ο πατέρας της Θάλειας, Θεοχάρης Ιωαννίδης, ήταν δάσκαλος, μεγαλέμπορας (εξήγαγε σύκα) αρχιψάλτης στην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και συνιδρυτής του Γυμνασίου Μόρφου.

Κύπρος: πρώτη φορά

Οι γονείς του πήγαν μαζί στη Νέα Υόρκη, γεννήθηκε ο Θεοχάρης Δαυίδ και έξι χρόνια αργότερα, το 1944, ο αδελφός του Βύρωνας. Ο πατέρας του έκανε δικό του εστιατόριο στο Long Island και έστελνε χρήματα στην οικογένεια του στην Κύπρο. Στην Κύπρο ήρθαν οικογενειακώς το 1947, με πολεμικό πλοίο, όταν ήταν 8-9 ετών. Κατά το ταξίδι τους για το νησί έκαναν σταθμό στην Αλεξάνδρεια. Είδε προσκυνητές και θαύμασε κτήρια της Αναγέννησης. Στη Μόρφου γνώρισε για πρώτη φορά τους συγγενείς του. Μόλις έφτασαν, ο πατέρας του πήγε να δει τη μητέρα του. Είχε να τη δει από τότε που έφυγε, κοντά στα 10χρόνια. Ο Θεοχάρης Δαυίδ θυμάται την σκηνή: “Ήταν νύχτα, τα κεριά αναμμένα, το φως τους αντανακλούσε στο πλινθόκτιστο σπίτι και στο χωματένιο πάτωμα. Μέσα σε αυτό το φως κατεβαίνει η γιαγιά Ευαγελία -υποβοηθούμενη από την κόρη της Ελένη- μια μαύρη φιγούρα, με λευκό πρόσωπο και μπλε μάτια. Είχε τυφλωθεί”. Τυφλώθηκε και ο άντρας της Χαράλαμπος (πέθανε ως τότε), ο οποίος ελεημονούσε έξω από την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής.

Αθήνα, Ιταλία, Γαλλία

Προς τιμή του συνονόματου εγγονού, ο παππούς Θεοχάρης έσφαξε μια γουρουνιά. Ο Θεοχάρης Δαυίδ έπαθε σοκ, όπως είπε, ως Αμερικανάκι, που είδε να τη σφάζουν, ωστόσο απόλαυσε το φάγωμα της, ειδικά τα αφτιά και την ουρά της! Πήγαν στον Πύργο Τηλληρίας, από όπου καταγόταν ο παππούς του. Του άρεσε η θάλασσα. Του άρεσε η Κύπρος γενικώς, και από τότε φύτρωσε μέσα του ο σπόρος της αγάπης του γι’ αυτή. Έμειναν δύο χρόνια. Φοιτούσε στο δημοτικό σχολείο της Μόρφου, όπου έμαθε ελληνικά. Η επιστροφή στη Νέα Υόρκη έγινε μέσω Αθήνας, Ιταλίας και Γαλλίας. Στην Αθήνα, ο πατέρας τον ανέβασε στον Παρθενώνα. Στην Ιταλία είδε επίσης μοναδικά κτίσματα. Στη Γαλλία, στο Παρίσι, θαύμασε έναν άλλο κόσμο. Όλες αυτές οι εμπειρίες τον καθόρισαν, άνοιξαν το πνεύμα του, σύμφωνα με τα λεγόμενα του.

Σπουδές και διατριβή

Μετά το δημοτικό σχολείο συνέχισε στο γυμνάσιο. Φοίτησε στο Farmingdale και μετά στο American Academy στη Λάρνακα, το 1955, στο επομενο τους ταξίδι στην Κύπρο. Έμεινε για λίγους μήνες εκεί, μιας και ήταν αντίθετος με το σύστημα: Εσώκλειστος, να βγαίνουν δύο φορές την εβδομάδα για παγωτό και σινεμά, να πηγαίνουν χέρι-χέρι κάθε Κυριακή στην εκκλησία. Κατά την επιθυμία του παππού Θεοχάρη, επέστρεψε στην Αμερική και συνέχισε στο Farmingdale. Αποφοίτησε το 1957 με διάκριση.

Αρχιτεκτονική σπούδασε στο Pratt Institute. Αποφαίτησε το 1961. Η διατριβή του αφορούσε τα νέα κυβερνητικά κτήρια για τη νεοσύστατη τότε Κυπριακή Δημοκρατία. Την παρουσίασε στον Πρόεδρο και Αρχιεπίσκοπο Μακάριο Γ’, ο οποίος εντυπωσιασμένος, του πρότεινε να πολιτογραφηθεί Κύπριος και να τον σπουδάσει Πολεοδομία. Αρνήθηκε. Το 1961 πήρε το πρώτο του βραβείο, το NIAE Design Award. Το 1962-63 υπηρέτησε στον Αμερικάνικο Στρατό. Μεταπτυχιακό στην Αρχιτεκτονική έλαβε από το Yale University, το 1964, υπό την καθοδήγηση του μεγάλου νεοτεριστή Paul Rudolph.

Αφού απέκτησε εργασιακή εμπειρία στη Νέα Υόρκη, ακολούθησε τη συμβουλή του μέντορα του, Rudolph (“Πήγαινε εκεί όπου μπορείς να κτίσεις”), και ήρθε το 1966 στην Κύπρο. Εργάστηκε για κάποιους μήνες ως σχεδιαστής στο αρχιτεκτονικό γραφείο του Κώστα Βαφεάδη και μετά στους Ιάκωβο και Ανδρέα Φιλίππου ως Αρχιτέκτονας (1966-67). Στους Φιλίππου εργάστηκε ξανά από το 1972 έως το 1973. Σχεδίασε το κτήριο “Ζήνας Κάνθερ”, το οποίο ολοκληρώθηκε το 1967. Σχεδίασε επίσης και άλλα σημαντικά έργα: το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, το ξενοδοχείο Ασπέλια στην Αμμόχωστο. Ριζοσπαστικό έργο του για την εποχή του 1970 ήταν η εκκλησία της Αγίας Τριάδας στην Αμμόχωστο. Πελάτης του ήταν ο Μακάριος. Στο μεσοδιάστημα του 1967-1972 βρισκόταν στην Νέα Υόρκη και εργαζόταν σε αρχιτεκτονικό γραφείο μέχρι το 1971. Το 1968 διορίστηκε συντονιστής του φοιτητικού συμβουλίου του Pratt Institute στη Σχολή Αρχιτεκτονικής και το 1969 επίκουρος καθηγητής Αρχιτεκτονικής.

Γραφεία και εισβολή

Το 1973, μαζί με τον Άθω Δίκαιο, άνοιξε αρχιτεκτονικό γραφείο στη Λευκωσία. Τότε γεννήθηκε το πρώτο του παιδί, η Μελίσσα, από τον γάμο του με τη Μαργαρίτα Λεπτού. Ακολούθησε ο Αλέξης. Τα παιδιά του, καθώς είπε “σχεδιάστηκαν” να γεννηθούν στην Κύπρο. Σχεδίασε το σπίτι της μητέρας του στη Μόρφου, το οποίο ολοκληρώθηκε το 1974. Το 1974, όμως, έγινε η τούρκικη εισβολή και έχασε την περιουσία του. Τακτοποίησε την οικογένεια του στην Ελλάδα. Εκείνος έμεινε και πάλεψε στον τόπο του ως Αρχιτέκτονας. Ηγήθηκε με τον συνέταιρο του ομάδας, που ανέλαβε τον σχεδιασμό των πρώτων προσφυγικών συνοικισμών. Στην ομάδα ήταν και ο Πεύκιος Γεωργιάδης, ο μετέπειτα Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού. Είχε ιδρύσει το 1975 τη CEAC (Cyprus Architecture / Engineering Consultants Ltd), προς αντιμετώπιση του προβλήματος της στέγασης των προσφύγων.

Καθηγητής και δημιουργός

Το 1979 διορίστηκε αναπληρωτής καθηγητής στο Pratt και έφερε έναν νέο αέρα στη Σχολή Αρχιτεκτονικής. Έφερε και σημαντικούς Αρχιτέκτονες: Lebbues Woods, Hani Rashid, John Johansen, Giuliano Fiorenzoli, Teodoro Gonzales de Leon, Νίκο Καλογερά και Michael Webb. Στην Κύπρο συνέχισε να σχεδιάζει και έκανε για την εποχή τεχνολογικά προοδευτικά σχέδια, όπως για τα κεντρικά γραφεία της Universal Life στη Λευκωσία, με τον συνάδελφο του, Άθω Δίκαιο, για βιομηχανικά κτήρια, για προ-κατασκευασμένα σπίτια για την Ελληνική Μεταλλευτική Εταιρεία και για έναν μεγάλο εκθεσιακό χώρο για τη Διεθνή Έκθεση Κύπρου.

Το 1987 άνοιξε στη Νέα Υόρκη αρχιτεκτονικό γραφείο, το Theo David & Associates. Το 1988 (μετά που έκλεισε το γραφείο με τον Άθω Δίκαιο το 1987) άνοιξε με κοινοπραξία το Theo David Architects + KAL Engineering στην Κύπρο. Ανέλαβαν μεγάλα έργα μέσα από διαγωνισμούς, όπως το νέο Στάδιο ΓΣΠ και το Αθλητικό Κέντρο (Βραβεία Αρχιτεκτονικής Κύπρου, υποψήφιο για το βραβείο Mies Van Der Rohe), το Αθλητικό Κέντρο “Σπύρος Κυπριανού”, δημοτικά σχολεία, το συγκρότητα κατοικιών της Γλάδστωνος 22, ένα σημαντικό βραβευμένο αστικό έργο της Λευκωσίας. Το 1992 έκανε στην Κύπρο το Theo David Consultant Architect / Planner. Το 1998 άνοιξε στη Νέα Υόρκη, αφού έκλεισε το πρώτο του γραφείο, το Theo David Architects. Είναι διεθνώς γνωστά και τα δύο του αρχιτεκτονικά γραφεία, στην Κύπρο και στη Νέα Υόρκη.

Από το 1993 είναι καθηγητής πλήρους απασχόλησης στο Pratt. Συνέλαβε στην ίδρυση της Σχολής Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Κύπρου και από το 2005 είναι επισκέπτης καθηγητής και Πρόεδρος της Γνωμοδοτικής Επιτροπής. Ήταν μέλος της Συγκλήτου και του διοικητικού συμβουλίου του Pratt και διαπραγματεύτηκε συμφωνία μεταξύ του και του Πανεπιστημίου Κύπρου. Από το Pratt έφερνε φοιτητές στην Κύπρο και για 20χρόνια εφάρμοζε προγράμματα στην Κύπρο και στην Ελλάδα. Ήταν σύμβουλος – επισκέπτης του μεταπτυχιακού προγράμματος του Πολυτεχνικού Πανεπιστημίου της Καταλονίας (2006 – 2009). Αξιολόγησε αρχιτεκτονικά τμήματα Ελληνικών Πανεπιστημίων. Το 2006, η Κυπριακή κυβέρνηση τον διόρισε στο Ίδρυμα Πολιτισμού Κύπρου. Συνέλαβε στα αρχιτεκτονικά σχέδια του κτηρίου του και ήταν μέλος του διοικητικού συμβουλίου. Προωθεί την Κύπρο στην Αμερική, ως μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Κυπροαμερικανικού Επιμελητηρίου.

Βραβεία και προσφορά.

Ο Θεοχάρης Δαυίδ βρίσκεται πλέον μεταξύ της Κύπρου και της Αμερικής ως δάσκαλος και ως Αρχιτέκτονας. Στα σημαντικά του έργα είναι και δύο εκκλησίες στην Αμερική, οι οποίες βραβεύτηκαν. Η μία, σε φτωχογειτονιά στο Μπρούκλιν, αποτελεί χώρο προσευχής σε Αφροαμερικάνους. Τους δίνει ελπίδα κι αυτό τον ευχαριστεί ιδιαίτερα. Έκανε αρχιτεκτονική πρόταση για την αναγγένηση της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου στο κέντρο της Νέας Υόρκης (καταστράφηκε με τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001), καθώς και για το νέο κτήριο του ΘΟΚ. Τώρα αναπτύσσει σχέδια για την Κύπρο, τη Νέα Υόρκη, τη Ρουμανία και τη Μέση Ανατολή.

Είναι πολυβραβευμένος. Μεταξύ των βραβείων του είναι και το New York City Bard Honor Award, το Αρχιτεκτονικό Βραβείο Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Κύπρου 2009, το Κρατικό Βραβείο Αρχιτεκτονικής, το New York State AIA Citation for Design. Έγραψε πολλές μελέτες και άρθρα για την αρχιτεκτονική. Η δουλειά του ως καθηγητής και ως Αρχιτέκτονας δημοσισεύεται σε περιοδικά και εφημερίδες και προβάλλεται σε εκθέσεις στην Αμερική και στην Ευρώπη. Έδωσε διαλέξεις σε πολλά Πανεπιστήμια: Λονδίνο, Τέξας, Κίνα, Ελλάδα και αλλού. Είναι μέλος σε διακεκριμένους Συνδέσμους Αρχιτεκτονικής.

Είναι ταπεινός και ανθρώπινος. Ξέρει από που προέρχεται και σέβεται τις ρίζες του. Όταν του απονεμήθηκε από τη Σχόλη Αρχιτεκτονικής του Pratt Institute το Distinguished Teacher Award για το 2013-14, στο περίφημο Radio City Music Hall στη Νέα Υόρκη, πέρασαν από μπροστά του τα παιδικά του χρόνια. Τότε που ο πατέρας του τους έπαιρνε εκεί για παραστάσεις. Αύτη ήταν τιμή, είπε. Η περηφάνια που θα ένιωθαν γι’ αυτόν οι γονείς του, οι φτωχοί μετανάστες της Αμερικής. Τιμή του και ανταμοιβή του είναι και η χαρά που δίνει με τα κτίσματα του, η προσφορά του ως καθηγητής και ως Αρχιτεκτόνα στην κοινωνία. Ως φίλος και πατέρας είναι το ίδιο ακέραιος.

Δάσκαλος των Δασκάλων

Χαρακτηρίστηκε ως “δάσκαλος των δασκάλων”: Συμβουλεύει, καθοδηγεί και αναδεικνύει ως καθηγητής τα χαρίσματα των φοιτητών του μέσω του διαλόγου. Συμβουλεύει και τους συναδέλφους του καθηγητές, όπως και τους συνεργάτες του Αρχιτέκτονες. Ο διάλογος του είναι βασικό εργαλείο στην επικοινωνία και στην πρόοδο τους στην αρχιτεκτονική. Συνενώνει τη διδασκαλία με την αρχιτεκτονική. Διδάσκει και παράλληλα πράττει, προάγει έργο. Μαζί του οι φοιτητές του κάνουν εντυπωσιακά σχέδια. Στη διδασκαλία, όπως και στην αρχιτεκτονική, ανοίγει νέα κανάλια, από τη θεωρία πηγαίνει στην πράξη, εξελίσσοντας και τα δύο ταυτόχρονα. Αυτό τον κάνει μοναδικό στο έργο του: ιδέες, κτήριο, διδασκαλία, αρχιτεκτονική – όλα ταυτίζονται.

 Θεοχάρης Δαυίδ βραβεύθηκε από τον Δημοσιογραφικό Οργανισμό “Ο Φιλελεύθερος” ως “Μεγάλος Κύπριος” Το πιο πάνω κείμενο δημοσιεύθηκε στο βιβλίο με τίτλο “ΜΕΓΑΛΟΙ ΚΥΠΡΙΟΙ – 150 Πρωτοπόροι” και παραχωρήθηκε σχετική άδεια αναδημοσίευσης του στην ιστοσελίδα του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Κύπρου από τον “‘Ο Φιλελεύθερος”.

Πηγές:
*David, Theoharis (2012) Build Ideas / Δομημένες Ιδέες, Pratt Institute of Architecture, Νέα Υόρκη
*Συνέντευξη στην Αναστασία Σιακαλλή (Μάρτιος 2015)
*Βιογραφικά στοιχεία και πληροφορίες από τον Θεοχάρη Δαυίδ
*Ευχαριστίες και στην κόρη του, Μελίσσα όπως και στη Σέμελη Κυριάκου, υπάλληλο στο γραφείο του στην Κύπρο