Constanti Architects (ENA pros EKATO) LLC
Εισαγωγή
Η αρχιτεκτονική δεν περιορίζεται στη διεκπεραιωτική εκτέλεση ενός κτηριολογικού προγράμματος. Μονόπλευρη, αποστειρωμένη και αποστασιοποιημένη από το χρήστη. Αντίθετα, η Αρχιτεκτονική οφείλει να προσφέρει πέρα από τις πρακτικές λύσεις νέες εμπειρίες, ζωντανούς χώρους και βιωματικές προτάσεις που αγγίζουν τον χρήστη. Δεν είναι δυνατόν όπως ο Αρχιτέκτονας να το πετύχει με τυχαίες δοκιμές. Για να συμβεί αυτό, απαιτείται μια θέση αρχής μια στάση καθαρή, συνειδητή και ηθική απέναντι στο αντικείμενο του σχεδιασμού. Μια θέση αρχής από την οποία θα τεθούν νέα ερωτήματα, από τον ίδιο τον Αρχιτέκτονα και τα οποία θα αποτελέσουν τη γενεσιουργό δύναμη του σχεδιασμού.
Ένα κτήριο φοιτητικών εστιών ορίζεται πρωτίστως από τους ίδιους τους φοιτητές. Οι φοιτητές δεν αποτελούν απομονωμένες μονάδες, αλλά κοινωνικά όντα που αναζητούν σύνδεση, δεσμούς και συλλογικές εμπειρίες. Επομένως ο χώρος που τους φιλοξενεί έχει καθήκον να ενισχύσει αυτή τη διάσταση, προσφέροντας εστίες ζωής και όχι απλώς καταλύματα.
Από αυτήν τη θέση προκύπτουν τα βασικά ερωτήματα που καθοδηγούν την παρούσα πρόταση:
• Πως το κτήριο δημιουργεί οργανικά χώρους συνάθροισης και καθημερινής συναναστροφής;
• Πως δεν υπάρχει απλά στον αστικό ιστό αλλά λειτουργεί ως προέκταση της πόλης;
• Πως μεταφέρει τη ζωή της πόλης εντός του και ταυτόχρονα εισάγει τη δική του ζωή μέσα στον αστικό ιστό;
• Πως συνδέεται πολυεπίπεδα με το γραμμικό πάρκο στην απέναντι πλευρά του δρόμου, ώστε να τροφοδοτεί και να τροφοδοτείται από αυτό;
Η πρόταση που ακολουθεί επιχειρεί να δώσει απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα, μετατρέποντας τις εστίες σε κόμβο ζωής, κοινωνικότητας και αλληλεπίδρασης με την πόλη και το τοπίο, την ίδια στιγμή που εξερευνά την έννοια των ορίων.
Οι περιορισμοί του κτηριολογικού προγράμματος και του μικρού αναλογικά τεμαχίου αποτέλεσαν την αφετηρία για μια πιο επινοητική προσέγγιση. Η απαγόρευση υπογείου και η υψομετρική διαφορά βορρά – νότου αξιοποιήθηκαν ώστε να διαμορφωθούν νέες ευκαιρίες ένταξης, οργάνωσης και διάδρασης με τη δημιουργία εκτεταμένων ανοιχτών χώρων που θα αποτελέσουν οργανική (και ουσιαστική) προέκταση της πόλης.
Η τριμερής οργάνωση του κτηρίου
Η πρόταση φιλοδοξεί να επαναδιαπραγματευθεί την έννοια των ορίων μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου αστικού χώρου. Τα όρια παύουν να ορίζονται κατακόρυφα από τα σύνορα ιδιοκτησίας και αντί αυτού προσδιορίζονται οριζόντια, καθώς το κτήριο αναπτύσσεται καθ’ ύψος.
Το κτήριο οργανώνεται σε τρεις διακριτές ενότητες
Α. Οι κοινόχρηστοι Χώροι (Χαμηλό Ημιεπίπεδο)
Β. Η Δημόσια Πλατεία (Ψηλό Ημιεπίπεδο)
Γ. Οι χώροι διημέρευσης (Αιωρούμενος όγκος)
Κάθε ενότητα διατηρεί τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της, αλλά παραμένει σε αλληλεπίδραση με τις υπόλοιπες: οι κοινόχρηστοι χώροι λειτουργούν ως πυρήνας κοινωνικότητας, η υπερυψωμένη πλατεία μετατρέπεται σε ενεργό κατώφλι της πόλης και ο αιωρούμενος όγκος των δωματίων προσφέρει ιδιωτικότητα χωρίς να αποκόπτεται από το ευρύτερο περιβάλλον. Έτσι, το κτήριο συγκροτείται ως ζωντανός οργανισμός που ενισχύει τη συνέχεια πόλης και κατοίκησης.
Α. Οι κοινόχρηστοι Χώροι (Χαμηλό Ημιεπίπεδο)
Η πρόσβαση στις εστίες γίνεται από τη βόρεια (ψηλή πλευρά) του τεμαχίου. Η υποδοχή, το γυμναστήριο και οι τεχνικοί χώροι υποβαθμίζονται σε χαμηλότερο επίπεδο. Ειδικότερα οι κύριοι κοινόχρηστοι χώροι οργανώνονται γύρω από ένα εσωτερικό αίθριο, το οποίο λειτουργεί με 2 τρόπους:
1. Προσφέρει άπλετο φως στους κοινόχρηστους χώρους
2. Αποτελεί σημείο αναφοράς κατά την είσοδο, καθοδηγώντας τον επισκέπτη.
Β. Η Δημόσια Πλατεία (Ψηλό Ημιεπίπεδο)
Στην ίδια (βόρεια πλευρά) του τεμαχίου από την οποία γίνεται η είσοδος στο κτήριο το έδαφος αναδιπλώνεται και ανυψώνεται. Δημιουργείται ένα τεχνητό υπαίθριο φυτεμένο επίπεδο στον 1ο όροφο. Η άνοδος από το επίπεδο του δρόμου γίνεται οργανικά, με ομαλή φυτεμένη άνοδο και ξύλινες θέσεις (παγκάκια) οργανωμένες σε θεατρική διάταξη. Η γωνιακή πλευρά του τεμαχίου μετατρέπεται σε ενεργό κέντρο της πόλης. Μια τοπική πλατεία η οποία εκτείνεται και στο 1ο επίπεδο προσφέροντας ευκαιρίες συνάθροισης. Η οπτική σύνδεση με το γραμμικό πάρκο διευκολύνεται πλέον λόγω της υπερύψωσης.
Γ. Οι χώροι διημέρευσης (Αιωρούμενος όγκος)
Οι χώροι διημέρευσης αιωρούνται πάνω από το υπερυψωμένο ισόγειο δημιουργώντας μια σαφή διαφοροποίηση του ιδιωτικού από το δημόσιο. Τα δωμάτια δεν είναι πλέον μέσα στην πόλη αλλά ΠΑΝΩ από την πόλη. Η διαμόρφωση με το εσωτερικό αίθριο διασφαλίζει επαρκή φωτισμό και αερισμό σε κάθε επίπεδο, την ίδια στιγμή που δημιουργεί μια ενεργή οπτική σύνδεση με την πόλη από κάθε σημείο. Οι καθημερινοί κοινόχρηστοι χώροι των φοιτητών (π.χ. αναγνωστήριο) εντάσσονται σε αυτό, προσφέροντας μια ολοκληρωμένη πρόταση ζωής.
Κέλυφος – Ογκοπλασία και η συμμετοχή τους στη βέλτιστη Βιοκλιματική συμπεριφορά
Το κέλυφος του κτηρίου δεν αντιμετωπίζεται ως απλή πρόσοψη, αλλά ως ενεργός μηχανισμός βιοκλιματικής λειτουργίας και ταυτότητας. Αποτελεί μια ενιαία συνεκτική δομή που αγκαλιάζει τον όγκο, δίνοντας ρυθμό στη σύνθεση και συνδυάζοντας σε μία ενότητα τα μπαλκόνια, τα κιγκλιδώματα και τα παθητικά σκίαστρα. Η υβριδική αυτή λογική αποφεύγει αποσπασματικές προσθήκες και δημιουργεί μια διπλή επιδερμίδα που επιτρέπει τη ροή αέρα ανάμεσα στο κέλυφος και τις εξωτερικές τοιχοποιίες, ενισχύοντας τις συνθήκες φυσικού δροσισμού.
Η γεωμετρική αυστηρότητα του πλέγματος προσφέρει τάξη και προδίδει κίνηση και πλαστικότητα. Παράλληλα, η κανονικότητα κα επαναληπτικότητα των σκιάστρων δημιουργούν έναν ρυθμό φωτός και σκιάς που βελτιώνει το μικροκλίμα των εσωτερικών χώρων, μειώνοντας την ηλιακή φόρτιση και ενισχύοντας τον φυσικό φωτισμό. Σε αισθητικό επίπεδο, το κέλυφος λειτουργεί ως ένα ενδιάμεσο επίπεδο ανάμεσα στο ιδιωτικό και το δημόσιο, θολώνοντας τα όρια τους και προβάλλοντας τη διάδραση του κτηρίου με την πόλη και το τοπίο.
Στατικό Σύστημα και Φέρων Οργανισμός
Ο φέρων οργανισμός συνδυάζει οπλισμένο σκυρόδεμα για τα κατώτερα επίπεδα με χαλύβδινο σκελετό για τον υπερυψωμένο όγκο. Η επιλογή αυτή επιτρέπει:
• Βέλτιστη προσαρμογή στις υψομετρικές διαφορές,
• Ευελιξία διαμόρφωσης αίθριων και ανοιγμάτων,
• Μείωση βάρους στον αιωρούμενο όγκο.
Μηχανολογικές Εγκαταστάσεις
Η πρόταση υιοθετεί μια ολοκληρωμένη στρατηγική σχεδιασμού για τις μηχανολογικές εγκαταστάσεις, δίνοντας έμφαση τόσο στη λειτουργικότητα, όσο και στη βιωσιμότητα. Σε κάθε όροφο προβλέπεται ειδικός μηχανολογικός χώρος, στον οποίο συγκεντρώνεται και αποκρύπτεται ο απαραίτητος εξοπλισμός, μειώνοντας τις αποστάσεις όδευσης των δικτύων και διευκολύνοντας την καθημερινή συντήρηση. Στην οροφή τοποθετούνται φωτοβολταϊκά πλαίσια, που συμβάλουν στην ενεργειακή αυτάρκεια του συγκροτήματος και ενισχύουν τον περιβαλλοντικό χαρακτήρα. Επιπλέον, οι μηχανολογικές εγκαταστάσεις ακολουθούν αρχές εξοικονόμησης ενέργειας και νερού, με ενσωμάτωση συστημάτων συλλογής και επαναχρησιμοποίησης όμβριων υδάτων για άρδευση, καθώς και πρόβλεψη για χρήση αντλιών θερμότητας υψηλής απόδοσης. Η μελέτη έχει οργανωθεί με γνώμονα την ευελιξία και την προσαρμοστικότητα σε μελλοντικές αναβαθμίσεις, ώστε το συγκρότημα να μπορεί να ανταποκρίνεται στις τεχνολογικές εξελίξεις χωρίς εκτεταμένες επεμβάσεις.
Σύγχρονες μέθοδοι σχεδιασμού ΒΙΜ
Η επιτυχής υλοποίηση του έργου ξεκινά από τα πρώιμα ακόμη στάδια του σχεδιασμού. Η Αρχιτεκτονική Ομάδα, αντιλαμβάνοντας τις εξελίξεις της εποχής και αναγνωρίζοντας τα πραγματικά οφέλη από τη χρήση ΒΙΜ κατά το στάδιο του σχεδιασμού και της κατασκευής (που φτάνει στο 17% σε οικονομικά κέρδη) ανέπτυξε ενεργή συνεργασία από την αρχή με εξειδικευμένη επαγγελματική ομάδα ΒΙΜ. Μέσω μιας συνεχούς αλληλεπίδρασης διασφαλίζεται η πλέον δόκιμη εφαρμογή όλων των διαδικασιών σχεδιασμού και οργάνωσης βάσει του διεθνούς προτύπου ISO19650 και η βέλτιστη χρήση των διαθέσιμων λογισμικών ώστε να επιτευχθούν τα μέγιστα δυνατά κέρδη (ακριβέστερος έλεγχος μορφής, πρόβλεψη και αποφυγή συγκρούσεων, ακριβέστερη εκτίμηση κόστους, συνεργασία και διαφάνεια)
