Ηρακλής Παπαχρίστου, Χρύσανθος Χρυσάνθου
Η σηματοδότηση της εισόδου της πόλης της Πάφου μέσω μιας νέας χωρικής σύνθεσης στο συγκεκριμένο κυκλοφοριακό κόμβο, αποκτά ιδιαίτερη σημασία, αν αναλογιστεί κανείς ότι αποτελεί κομβικό σημείο διανομής της κίνησης, τόσο σε τοπικό, όσο και σε υπερτοπικό επίπεδο. Ωστόσο, η σημερινή του κατάσταση παραμένει ανούσια και στεγνή, αρκούμενη στη λειτουργία ενός κυκλοφοριακού κόμβου με υψηλές απαιτήσεις διακίνησης τροχοφόρων, αλλά ταυτόχρονα θορυβώδους και εντελώς ασχημάτιστου στη χωρική του εμπειρία. Ο χώρος αποπνέει μια ένταση και παρουσιάζεται εντελώς αδιάφορος και αποστασιοποιημενος από την αίγλη που θα περίμενε κανείς να συναντήσει στην είσοδο της πόλης. Η απροσδιόριστη αυτή αίσθηση έρχεται προφανώς σε αντιπαράθεση με τη μοναδικότητα της Πάφου, μιας πόλης με έντονη φυσική ομορφιά, αλλά και έναν παγκόσμιας εμβέλειας, ιστορικό και πολιτιστικό πλούτο.
Κεντρική Ιδέα
Η συγκεκριμένη πρόταση λοιπόν, στόχο έχει να απορροφήσει την υπάρχουσα ένταση του κυκλοφοριακού κόμβου και να την μεταλλάξει σε μια άρτια και συμπαγή «δήλωση» εισόδου, που εξισορροπεί επιδέξια ανάμεσα στα συστατικά της στοιχεία· το μνημειακό χαρακτήρα του υδάτινου ελλειψοειδούς δίσκου- μιας καθαρής γεωμετρικής φόρμας- και του ήρεμου φόντου που προσφέρει το νερό και η χαμηλή βλάστηση του πρανούς που πλαισιώνει τον δίσκο.
Αρχιτεκτονική Χωροταξική Οργάνωση
Η γεωμετρία του αντικειμένου παίρνει αφορμή από το φυσικό σχήμα του διαθέσιμου χώρου. Η καθαρότητα της φόρμας του δίσκου, προσφέρει μια αυτονομία που κάνει την κατασκευή να πλέει στο πρανές με ένα φυσικό τρόπο. Η βλάστηση διατηρείται χαμηλή, ώστε να μην κόβει τη ζητούμενη ορατότητα. Έτσι η πρόταση έχει το πλεονέκτημα ενός απόλυτου βασικού σχήματος που οργανώνει το χώρο και είναι αναγνωρίσιμο από αέρος, χωρίς όμως να αγνοεί τις υφιστάμενες χαράξεις.
Αρχιτεκτονική Σύνθεση – Έκφραση
Η επεξεργασία του βασικού αυτού σχήματος της έλλειψης και η μετατροπή του από μια επίπεδη γεωμετρία σε ένα τρισδιάστατο αντικείμενο, δημιουργεί όλες αυτές τις πλούσιες κιναισθητικές ποιότητες της χωρικής αυτής σύνθεσης. Η «τσάκιση» της επιφάνειας του δίσκου, εμφανίζει απρόβλεπτα τη γοητεία της ελλειψοειδούς μορφής από την κάτοψη, σε όψη και τομή, δίνοντας αμέσως ζωντάνια και ιδιαίτερη δυναμική στο χώρο. Αποκαλύπτει επιπλέον διαφορετικές πτυχές, τόσο του υφιστάμενου χώρου όσο και της ιστορίας της πόλης, την οποία ενσωματώνει στις ιδιαίτερες υφές του δίσκου. Πιο συγκεκριμένα οι πάνω υδάτινες επιφάνειες επιμερίζονται σε κομψές γραμμικές διατάξεις που μέσω των «πιξελς» που δημιουργούν σημειακά, παραπέμπουν στην ιδέα του ψηφιδωτού. Ορισμένες από αυτές τις ψηφίδες, αποτυπώνουν εικόνες από τέτοιες παραστάσεις, επινοώντας ξανά την ιδέα εικονοστοιχείων που συγκροτούν ένα νόημα. Η κάτω επιφάνεια επενδύεται με ειδικά επεξεργασμένο σκουριασμένο μέταλλο (cor-ten) στο οποίο θα γίνονται προβολές με θεματολογία την πόλη και τα μνημεία της.
Ενεργειακή προσέγγιση
Στην καθαρή αυτή γεωμετρία, έρχεται να λειτουργήσει σαν πυξίδα η σχισμή-εγκοπή που σημαδεύει στην κατεύθυνση της περιοχής με το μεγαλύτερο ιστορικό ενδιαφέρον. Ένα κομμάτι που αποκόπτεται και ξεφεύγει από το περίγραμμα της έλλειψης, υπονοώντας αυτή τη σύνδεση και συνέχεια, ένα σημείο αφετηρίας για την περιήγηση του παλίμψηστου της πόλης. Αυτό το επίπεδο εισάγει ταυτόχρονα την ιδέα μιας αυτόνομης ενεργειακά κατασκευής αφού επενδύεται όλο με φωτοβολταικά στοιχεία τα οποία θα υπολογιστούν ώστε να παράγουν την απαραίτητη ενέργεια που χρειάζεται για το όλο σύστημα. Η πρόταση λαμβάνει σοβαρά υπόψη την φυσική τοπογραφία του χώρου στο επίπεδο αξιοποίησης του ως μια φυσική δεξαμενή περισυλλογής νερού. Η απαραίτητη ποσότητα νερού θα εξασφαλιστεί μέσω αριθμού γεωτρήσεων. Πάνω σε αυτή τη βάση προβλέπεται η κατασκευή ειδικών φρεατίων βάθους 100 μέτρων, που θα συλλέγουν νερό από τον ποταμό και θα το διοχετεύουν στην πρώτη στάθμη του υδροφόρου ορίζοντα για τον εμπλουτισμό των υπόγειων υδάτων και την εξισορρόπηση των απωλειών. Τα χαρακτηριστικά αυτής της κατασκευής μέσω της χρήσης του νερού και του φυσικού πρανούς που το πλαισιώνει, συντελούν στη δημιουργία ενός μικροκλίματος ευχάριστου για την περιοχή, ενώ διατηρώντας ικανό το ποσοστό της φύτευσης, εξισσοροπούν κάπως τη βεβαρημένη ατμόσφαιρα λόγω καυσαερίων.
Στατικός Φορέας
Ο σκελετός της κατασκευής είναι μεταλλικός με μεταλλικά κάθετα και κεκλιμένα υποστυλώματα σε δικτύωμα, που εδράζονται σε μεμονωμένα πέδιλα. Τα πέδιλα εφόσον κριθεί αναγκαίο, θα εδράζονται σε πασσάλους από οπλισμένο σκυρόδεμα. Η πλάκα θα είναι από μεταλλικούς δοκούς και μεταλλικό decking με μπετόν, το οποίο θα μονωθεί για τη δημιουργία της λίμνης. Η αναδιπλούμενη επιφάνεια δημιουργείται από μεταβλητές μεταλλικές δοκούς με μπετόν στο άνω μέρος και μεταλλική επένδυση από cor-ten στο κάτω μέρος.
Αειφόρος Ανάπτυξη
Θεωρώντας την αειφόρο ανάπτυξη σαν ένα είδος επανενσωμάτωσης του ανθρώπου στη φύση, η πρόταση επαναπροσδιορίζει την έννοια του κυκλοφοριακού κόμβου που οριοθετεί τον αστικό ιστό της πόλης, αναιρώντας την προφανή επιθετική του φύση και ανάγοντας το σε ένα δίσκο ηρεμίας και γαλήνης, μέσω των καθαρών γραμμών, του νερού και της περιμετρικής βλάστησης. Η άφιξη στην πόλη και η έξοδος από αυτή συνιστούν μια απαρχή, μια προετοιμασία που μας παίρνει πίσω στην ιστορία της, πίσω στη φυσική της υλικότητα, κοντά στο υγρό στοιχείο.
