Simpraxis Architects – Μάριος Χριστοδουλίδης, Χρίστος Χριστοδούλου
Ομάδα Μελέτης: Χρίστος Πασαδάκης, Στέλιος Ζενιέρης, Γιώργος Παπιώτης

Κρατικά Βραβεία Αρχιτεκτονικής 2019 – Κατηγορία Γ Ειδικό Βραβείο “Κτήριο Δημόσιας – Συλλογικής Χρήσης Ενταγμένο σε Αστικό Περιβάλλον”

Αρχιτεκτονική Προσέγγιση
Στόχος της ανακαίνισης του Μαρκίδειου Θεάτρου ήταν η αναβάθμιση και ανάδειξη του χώρου, καθώς και η δημιουργία προϋποθέσεων και συνεργειών για τη δυναμική ενεργοποίηση του συμπλέγματος με πολλαπλά οφέλη στην αναβάθμιση του αστικού ιστού της Πάφου. Μέσα από τις παρεμβάσεις μας είχαμε ως πρώτιστο σκοπό την δημιουργία ενός δημόσιου κτηρίου τοπόσημου για την πόλη και την αναβάθμιση της περιοχής. Η επιτυχής ανάδειξη του Μαρκίδειου παρέχει τη δυνατότητα οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής ανάτασης ολόκληρης της περιοχής. Η σχεδιαστική προσέγγιση είχε ως στόχο τη δημιουργία ενός πολιτιστικού φορέα για την πόλη της Πάφου.

Τα προβλήματα που είχαν εντοπιστεί στο υφιστάμενο θέατρο ήταν κυρίως η απομόνωση και αποσύνδεση από τον αστικό ιστό λόγω και της παρουσίας της βιοτεχνίας μαρμάρων και του συνεργείου αυτοκινήτων, η δυσλειτουργική τοποθέτηση της σκηνής στο νότιο μέρος πίσω από την υφιστάμενη είσοδο, η μικρή κλίση στη διοργάνωση των καθισμάτων τα οποία εξυπηρετούσαν αρχικά αίθουσα κινηματογράφου, η λειτουργικά ανεπαρκής σύνδεση με τους παρακείμενους χώρους στάθμευσης και η συμφόρηση της εισόδου και του κτηρίου γενικότερα. Η σημαντικότερη πρόκληση ήταν ο επαναπροσδιορισμός της κεντρικής σημασίας που έχει ένα δημόσιο κτήριο και δη ο μοναδικός θεατρικός χώρος της Πάφου.

Συσχέτιση με τον αστικό ιστό
Η απομάκρυνση της βιοτεχνίας μαρμάρων και του συνεργείου αυτοκινήτων επιτρέπουν στο θέατρο να συσχετιστεί με τους δύο παρακείμενους δρόμους που το περιβάλλουν και να δημιουργήσει ένα διάλογο με αυτούς και κατά συνέπεια με την ίδια την πόλη. Στα νότια η επέκταση προς την οδό Αντρέα Γερούδη δημιουργείται ένα μέτωπο με τον δρόμο και επιτρέπει την άμεση συσχέτιση της καφετέριας με την πλατεία που δημιουργείται. Στα δυτικά, με την προέκταση του φουαγιέ και τη δημιουργία δεύτερης εισόδου που εξυπηρετεί τον παρακείμενο χώρο στάθμευσης Καραβέλλα, μορφολογικά δημιουργείται μια διευρυμένη πρόσοψη, σηματοδοτώντας την σημαντικότητα του πολιτιστικού αυτού χώρου τόσο σε σχέση με το άμεσο δομημένο περιβάλλον όσο και σε σχέση με την υπόλοιπη πόλη.

Σε γενικές γραμμές το κτήριο και η πλατεία ενώνονται με πολλαπλές δυνατότητες διακίνησης και κεντρικό σημείο αναφοράς τον ευδιάκριτο και επενδυμένο με ξύλο χώρο του θεάματος. Με αυτό τον τρόπο το θέατρο το οποίο αν και χωροθετημένο αρκετά πίσω από το οδικό δίκτυο λόγω της υφιστάμενης κατασκευής, επιτυγχάνει την συσχέτιση με τον αστικό ιστό. Έτσι, δημιουργείται μια δημόσια πλατεία η οποία μπορεί να ενεργοποιείται διά μέσου της καφετέριας. Η στρατηγικά μελετημένη τοπιοτέχνηση με δέντρα, προσφέρει σκίαση από τη δυτική ηλιοφάνεια και δημιουργεί προϋποθέσεις για χώρο χαλάρωσης και ανάπαυσης.

Εσωτερική λειτουργία θεάτρου
Η εγκατάσταση της σκηνής στο βόρειο μέρος του τεμαχίου επιτρέπει τη δημιουργία ενός αποτελεσματικού δημόσιου χώρου πρόσβασης προς το θέατρο από τα νότια, αλλά και την απρόσκοπτη εξυπηρέτηση της σκηνής από τον χώρο στάθμευσης Καραβέλλα δυτικά του θεάτρου. Δημιουργήθηκαν νέες κερκίδες εντός του κελύφους με θεατρική διάταξη καθισμάτων σε αντίθεση με τα υφιστάμενα τα οποία είχαν ελάχιστη κλίση και εξυπηρετούσαν κυρίως τον κινηματογράφο που προϋπήρχε στον χώρο. Χωροθετούνται διάδρομοι πρόσβασης παράλληλοι με το ανατολικό και δυτικό κέλυφος του θεάτρου. Εσωτερικά δημιουργούνται νέες επιφάνειες ταβανιών και τοιχοποιίας από ξύλο, βάσει ακουστικής μελέτης.

Δημιουργία πλατείας και αιθρίων
Χωροθετούνται στρατηγικά 3 χώροι πρασίνου/πλατείες.

• Η δημόσια πλατεία θεάτρου είναι ο πιο εξωστρεφής χώρος ο οποίος απευθύνεται στην πόλη και οποίος μπορεί να λειτουργεί ανεξάρτητα από το θέατρο. Είναι χώρος μετάβασης από την πόλη προς το θέατρο και ενισχύει τον χαρακτήρα του θεάτρου ως δημόσιο κτήριο.
• Το εσωτερικό αίθριο στην δυτική πλευρά του θεάτρου είναι ημι-δημόσιου χαρακτήρα. Λειτουργεί ως χώρος χαλάρωσης/ διαλείμματος τόσο για τους θεατές κατά τη διάρκεια παραστάσεων όσο και για τους εργαζόμενους εντός του χώρου. Γειτνιάζει με τον χώρο υποδοχής και μετάβασης από την εξωτερική είσοδο προς το χώρο θεάματος, προσφέροντας φυσικό φωτισμό και σκίαση με δέντρα. Ταυτόχρονα, μπορεί να λειτουργεί ως θερινό φουαγιέ μεγαλύτερης κλίμακας.
• Η ιδιωτική αυλή στο ανατολικό σύνορο με πρόσβαση από τα καμαρίνια, η οποία χρησιμοποιείται αποκλειστικά και μόνο από τους καλλιτέχνες ως χώρος χαλάρωσης.

Είσοδος και Καφετέρια
Η προέκταση της εισόδου προς τα δυτικά και η χωροθέτηση της καφετέρειας προς την οδό Ανδρέα Γερούδη οριοθετούν την δημόσια πλατεία και ορίζουν με σαφήνεια τη σχέση του θεάτρου με το οδικό δίκτυο. Ταυτόχρονα δημιουργούν ένα προστατευτικό περίβλημα προς την πλατεία, διακόπτοντας την οπτικοακουστική σχέση με τους παρακείμενους υπηρεσιακούς χώρους όπως το βενζινάδικο στα ανατολικά και τον χώρο στάθμευσης και ανεφοδιασμού των λεωφορείων στα βορειοδυτικά.

Καμαρίνια
Τα καμαρίνια βρίσκονται στο ανατολικό μέρος του τεμαχίου σε μια νέα ισόγεια κατασκευή με πρόσβαση από την είσοδο και άμεση πρόσβαση στην σκηνή. Δημιουργείται ιδιωτική αυλή η οποία προσφέρει φυσικό φωτισμό και εξαερισμό, λειτουργώντας ταυτόχρονα λειτουργεί ως ιδιωτικός χώρος χαλάρωσης των καλλιτεχνών. Η φύτευση μεγάλων δέντρων εντός αυτής της ιδιωτικής αυλής προστατεύει από τον θόρυβο και οπτική επαφή με το γειτονικό βενζινάδικο.

MARKIDEIO MUNICIPAL THEATER PAPHOS
State Architecture Awards 2019
Category C – Outstanding Architectural Work
Simpraxis Architects Marios Christodoulides, Christos Christodoulou
Project Team: Christos Pasadakis, Stelios Zenieris, Giorgos Papiotis

Architectural Approach
The renovation of the Markideio Theatre aimed at upgrading and promoting the area and creating conditions and synergies for the dynamic activation of the complex with multiple benefits in upgrading the urban fabric of Paphos. The main aim of our interventions was to create a public landmark for the city and revitalise the area. The successful enhancement of Markideio provides the possibility for economic, social and cultural boost of the whole area. The aim of the conceptual approach was to create a cultural operator for the city of Paphos.The major problems of the existing theatre related to its isolation and lack of connection with the urban fabric given the adjacent marble workshop and a car garage, the dysfunctional placement of the stage in the southern part of the building behind the existing entrance, the arrangement of the seats with a slight inclination given the building’s previous use as a movie theatre, its dysfunctional connection with the surrounding parking lots and the congestion of the entrance and the building in general. The most important challenge was the redefinition of the centrality of a public building, indeed the only theatrical space in Paphos.

Connection with the urban fabric
The relocation of the marble workshop and the car garage enables the theatre to better connect with the two adjacent roads surrounding it, and interact with the surrounding area and the city itself. The cafeteria extension to the south towards Andrea Geroudi street, creates an opening to the street and joins the cafeteria with the open plaza. On the west, the extension of the foyer and the creation of a second entrance that leads to the adjacent Karavellas parking lot creates morphologically a wide façade marking the significance of this cultural space in connection with both the built environment and the rest of the city. Overall, the building is organically connected with the plaza, through multiple options for movement, with the main reference point being the performance space wrapped in wood. In this way, even though the existing structure rests at a distance from the street, the connection with the urban fabric is achieved. Thus, a public plaza , energized through the cafeteria is created. The tree landscaping was strategically calculated to provide shade from western sunlight, creating the conditions for a space of rest.

Theater functionality
Locating the stage in the northern part of the plot enables the creation of an active public space in the south through which visitors can enter the theatre, as well as the unobstructed service entrance in the west from Karavellas parking lot. A new seating arrangement is created within the existing envelope with a theatrical arrangement of the seats contrary to the existing ones that were only slightly inclined to serve the previous movie theatre. Access corridors are created along the eastern and western enclosure of the performance space. New wooden surfaces are installed for the ceilings and walls of the performance space, their arrangement dictated by the acoustics evaluation.

Forming the plaza and open spaces
3 green spaces/plazas are created

• The public plaza is part of the cityscape and is always accessible independently of the theatre. It is a transitional space from the city to the theatre, enhancing the theatre’s character as a public building.
• The indoor courtyard in the western side of the theatre is semi-public. It is a resting place for both the audience during performances and people working there. It is adjacent to the reception hall and passageway leading from the outside entrance to the performance space, providing natural light and shadow from the trees. At the same time, it may be used as a bigger foyer in the summer.
• The private courtyard at the eastern border with access to the dressing rooms can be exclusively used by the artists to relax.

Entrance and cafeteria
The extension of the entrance to the west and the siting of the cafeteria towards Andrea Geroudi street demarcate the public plaza and clearly define the relation between the theatre and the road network, creating at the same time a protective shell towards the plaza blocking the view and noise coming from the adjacent service areas such as the gas station in the east and the parking lot and bus refuelling area in the north-west.

Dressing rooms
The dressing rooms located in the eastern part of the plot in a new ground floor structure, can be accessed from the entrance and give direct access to the stage. A private courtyard is created providing natural light and ventilation and can be used by the artists as a private resting place. Big trees planted within the courtyard can filter the noise and visual clutter from the neighboring gas station.

Photos © UNSEEN VIEWS by Charis Solomou
Photos © Marios Christodoulides