Πολύβιος (Πόλυς) Μιχαηλίδης

Ο Πολύβιος Μιχαηλίδης γεννήθηκε το 1907 στη Λευκωσία. Φοίτησε στο Παγκύπριο Γυμνάσιο Λευκωσίας και σπούδασε στη σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Αποφοίτησε από αυτό το 1930 μαζί με τους Σταματιάδη Θουκυδίδη, Ορέστη Μάλτο και Θουκυδίδη Βαλεντή. Ο τελευταίος μάλιστα υπήρξε και συνεργάτης του. Οι Θουκυδίδης Βαλεντής, Ορέστης Μάλτος και Πόλυς Μιχαηλίδης εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα οικογενειακώς, μέσα στο μεσοπόλεμο, ερχόμενοι από τρεις διαφορετικές πόλεις του ελληνισμού της περιφέρειας: το Κάιρο, την Οδησσό και τη Λευκωσία αντίστοιχα.

Ο Μενέλαος (Μελής) Μιχαηλίδης, πατέρας του Πόλυ, ήταν γιος της Άννας Μοδινού Μιχαηλίδου, αδελφής της Κοκονούς της μάνας του Δημήτρη Λιπέρτη. Όταν ο Γιώργος (αδερφός του Πόλυ και μετέπειτα συνεργάτης του) και ο Πόλυς τελείωσαν το Παγκύπριο Γυμνάσιο, ο πατέρας τους πήρε όλη την οικογένεια στην Αθήνα. Ήταν πέντε αδέλφια: ο Γιώργος (Πολιτικός Μηχανικός), ο Πόλυς, η Μαρούλα (η οποία παντρεύτηκε τον Σπύρο Μπενά, πολιτικό μηχανικό, συμφοιτητή του Γιώργου), ο Ντίνος (Πολιτικός Μηχανικός, ίδρυσε αργότερα την Εταιρεία Γενικών Κατασκευών GCC) και ο Γιάννος Μιχαηλίδης (ηλεκτρολόγος μηχανικός). Ο πατέρας Μελής Μιχαηλίδης αγόρασε το γνωστό οικόπεδο στην οδό Ζαΐμη Νο.1 και Στουρνάρη όπου το 1934 το Τεχνικό Γραφείο (Μ. Αβέρωφ & Αφοι Μιχαηλίδη) ανήγειρε τη γνωστή πολυκατοικία.

Μετά το πέρας των σπουδών του ο Πόλυς Μιχαηλίδης εγκαταστάθηκε στο Παρίσι το 1931, καθώς και ο Ορέστης Μάλτος, όπου εκεί δούλεψε για τον Le Corbusier για 2 περίπου χρόνια. Γνωρίζουμε επίσης ότι είχε στενές σχέσεις με τον Γεώργιο Κανδύλη, με τον οποίο φαίνεται να είχαν εργαστεί μαζί στο Ατελιέ του Le Corbusier. Η σχέση τους είναι επιβεβαιωμένη, εφόσον ο Αλέκος Μοδινός προοριζόταν από τον Πόλυ να μεταβεί στο Παρίσι να εργαστεί στο γραφείο του Κανδύλη. Ο απρόοπτος θάνατος του Πόλυ όμως τον Φεβράρη του 1960, ανάγκασε τον Αλέκο Μοδινό να παραμείνει στην Κύπρο για να αναλάβει τα καθήκοντα του Πόλυ στο γραφείο μαζί με τον Γιώργο. Η παρουσία Ελλήνων αρχιτεκτόνων στο γραφείο αλλά και το ταξίδι του ίδιου του Le Corbusier το 1933 για το 4o CIAM στην Αθήνα, αποτελούν δύο από τις ενδιαφέρουσες πτυχές της σχέσης του με την Ελλάδα αλλά και μέρος των ευρύτερων πολιτισμικών σχέσεων που αναπτύχθηκαν ανάμεσα σε Αθήνα-Παρίσι στο μεσοπόλεμο.

Στην Αθήνα είχαν ιδρύσει το τεχνικό γραφείο με την επωνυμία Μ. Αβέρωφ & Αφοί Μιχαηλίδη, το οποίο αναλάμβανε τον σχεδιασμό αλλά και την κατασκευή κτιριακών έργων. Λόγω της κατοχής, ως επί το πλείστον τα περισσότερα από τα έργα που αναλάμβαναν ήταν στην ύπαιθρο και οι αμοιβές πολλές φορές περιλάμβαναν φαγώσιμα όπως λάδι ή λίγα όσπρια. Λόγω των περιορισμένων έργων που υλοποιούνταν στην Ελλάδα την περίοδο της κατοχής, εκπονούσαν επίσης κάποιες μελέτες για κτίρια τις οποίες απέστελλαν στην Κύπρο, όπου είχαν συνεργάτη κάποιον πολιτικό μηχανικό επ’ ονόματι Κωνσταντινίδης Μιτσίδης. Μερικά από αυτά τα έργα είναι το Ορφανοτροφείο Λευκωσίας [σήμερα Γυμνάσιο Διανέλλου και Θεοδότου] (1935), η Δημοτική Αγορά Λάρνακας (1936), η Τράπεζα Κύπρου στη Φανερωμένη (1936) και το Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας (1939). Αποφάσισαν να εγκαταλείψουν την Αθήνα με τον Γιώργο περί το 1945-46 λόγω του εμφυλίου. Αφορμή επίσης ίσως να στάθηκε το γεγονός της ανατίναξης της πολυκατοικίας στην οδό Στουρνάρη και Ζαΐμη, όπου και διέμεναν, από το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ τον Δεκέμβριο του 1944.

Όσον αφορά τον αδερφό του Γιώργο γνωρίζουμε ότι ως πολιτικός μηχανικός σε αντίθεση με τον Πόλυ που ήταν αρχιτέκτονας, ήταν πιο συμβατικός και πιο πρακτικός και πολλές φορές επηρέαζε τον Πόλυ εάν πίστευε ότι τα σχέδια του Πόλυ ήταν παράτολμα ή αντισυμβατικά ή όταν ο θεωρούσε ότι Πόλυς χρονοτριβούσε επιδιώκοντας το τέλειο. Σημαντικός λόγος στο να αναλάβει τόσο μεγάλα έργα στην Κύπρο πιθανόν να είναι η σχέση του Γιώργου και Πόλυ με την Εταιρεία Γενικών Κατασκευών, στην οποία ήταν μέτοχος ο αδελφός τους Ντίνος. Επίσης προέρχονταν από αριστοκρατική οικογένεια με διασυνδέσεις. Ήταν πρώτα ξαδέλφια με τον γιατρό τον Κουρέα, γιο της αδελφής του πατέρα τους που ήταν η Μαρί Μιχαηλίδου Βεργοπούλου που είχε παντρευτεί με τον Βεργόπουλο από τον Βόλο από την γνωστή βιομηχανία καπνών Διανέλλου και Βεργόπουλου. Ο γιατρός ο Κουρέας διετέλεσε και πρόεδρος της Τράπεζας Κύπρου. Επίσης πρέπει να αναφερθεί ότι δεν υπήρχαν πολλοί αρχιτέκτονες στην Κύπρο εκείνη την εποχή.

Επιστρέφοντας στην Κύπρο το 1946 άνοιξαν το Τεχνικό Γραφείο Αφοί Μ. Μιχαηλίδη (1946-1966), όπου μεταξύ άλλων εργοδοτήθηκαν και ο Κωστάκης Βαφεάδης. O Πόλυς Μιχαηλίδης είχε έναν πολύ σημαντικό ρόλο στην εισαγωγή του Μοντερνισμού στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Στο διεσπαρμένο αρχείο του Πόλυ Μιχαηλίδη αποτυπώθηκε η έντονη κινητικότητα του αρχιτέκτονα στο φόντο διαφορετικών πολιτικών, κοινωνικών συνθηκών. Ο Πόλυς Μιχαηλίδης ήταν άλλος ως Κύπριος φοιτητής στην Αθήνα, ως Έλληνας στο Παρίσι, ως Άγγλος υπήκοος στην Ελλάδα και διαφορετικός όταν επιστρέφει στη Λευκωσία και ταξιδεύει στο Λάγος, με τον ίδιο τρόπο που η Μοντέρνα αρχιτεκτονική είναι ίδια αλλά με διαφορετικό νόημα σε κάθε ένα από αυτούς τους τόπους. Αξίζει να αναφερθεί ότι ο Πόλυς για να ετοιμάσει τη μακέτα του Federal Palace Hotel μετέβη στο Παρίσι για ενάμιση μήνα περί το 1955. Η μακέτα στοίχισε το ποσό των 1500 λιρών Κύπρου. Κατά τη διάρκεια της ανέγερσης του ξενοδοχείου ξόδεψαν πάρα πολλά χρήματα για τα ταξίδια τους στο Λάγος. Το ξενοδοχείο στοίχισε τότε περί το 1.000.000 ΛΚ και χρηματοδοτήθηκε από την οικογένεια Λεβέντη.

Κάποια έργα του είναι η Πολυκατοικία Μιχαηλίδη, Ζαΐμη και Στουρνάρη, Αθήνα, (1934), το Ορφανοτροφείον Λευκωσίας (1935), η Δημοτική Αγορά Λάρνακας (1936), το Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας (1939), το Σανατόριο στην Κυπερούντα (1940), η Κλινική Αυστριακού στην Αγίου Αντρέου, Λεμεσός (1947), τα Κεντρικά γραφεία Τράπεζας Κύπρου στη Λεμεσό (1948), η Βιβλιοθήκη Παγκυπρίου Γυμνασίου – Σεβέρειος (1949), το Ξενοδοχείο Regina Palace (1950), οικία στην οδό Λουκή Ακρίτα και Ορφέως γωνίας στη Λάρνακα (1950), τα Κεντρικά γραφεία Τράπεζας Κύπρου στη Λευκωσία [σήμερα Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου] (1952), τα Πρώην Καταστήματα και διαμερίσματα Mangoian [σήμερα στεγάζει το Σπίτι της Συνεργασίας] (1952), οι Αλευρόμυλοι Σεβέρη στη Λευκωσία (1957), τα Ακίνητα Ledra Estate Ltd, γωνιά Λήδρας και Ονασαγόρου (1957), το Μέγαρο Καραντώκη (1959), το Federal Palace Hotel στο Λάγος της Νιγηρίας (1959), το Μέγαρο Μιτσή 1, (1960), η Λέσχη Ένωσης Νέων Τραστ (1960), η Οικία Πόλυ Μιχαηλίδη (1960), το Κτίριο ΠΕΟ [Παγκύπρια Εργατική Ομοσπονδία] (1962) και πολλά άλλα αξιόλογα έργα.