Χρίστος Παύλου, Αρχιτέκτονας

Βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής στην πολη δημιουργώντας οικοσυστήματα
Η πόλη θεωρείται μια από τις σημαντικότερες αιτίες περιβαλλοντικών προβλημάτων. Αντιμετωπίζοντας το κάθε κτίριο της πόλης ως οικοσύστημα θα μπορούσαμε να βελτιώσουμε τις συνθήκες διαβίωσης των κατοίκων των πόλεων και κατά συνέπεια την ποιότητα ζωής στην κάθε γειτονιά. Σε αντίθεση με πολλές οικίες εντος πόλεων που κρύβονται πίσω από ψηλούς μαντρότοιχους και πράσινους φράκτες εμείς θέλαμε το σπίτι κήπος να αποτελεί την φυσική συνεχεία του δημόσιου χώρου πρασίνου στον οποίο εφάπτεται, ενώ παράλληλα να αποτελεί μέρος του ενιαίου αστικού συνόλου. Η σύνδεση αυτή μεταξύ οικίας, δημόσιου χώρου και γειτονιάς δίνει την αίσθηση ότι, τα τρία αυτά στοιχειά αποτελούν μια συμπαγή ενότητα σε διαρκή αλληλοεπίδραση, η οποία προσδιορίζεται από τον διπλό ρόλο του μέσα και του έξω. Με αυτό τον τρόπο η οικία συμβάλει στην βελτίωση της ποιότητας του αστικού χώρου, στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και παράλληλα αποτελεί εστία βιοποικιλότητας για την πολη.

Διατήρηση της βιοποικιλότητας
Βασικό κομμάτι του σχεδιασμού αποτέλεσε η ανάπτυξη κήπων, τόσο στο ισόγειο, όσο και στον όροφο, όπου αντί συμβατικών βεραντών τοποθετήθηκε φυτεμένο δώμα, το οποίο είναι προσβασιμο. Η οικία ανεγέρθηκε στο σχεδόν μισό οικόπεδο ενώ το υπόλοιπο διατηρήθηκε ως κήπος, που ποτίζεται με σύστημα άρδευσης που τροφοδοτείται από γεώτρηση, ώστε να ελαχιστοποιούνται οι επιπτώσεις στους περιορισμένους υδάτινους πόρους του τόπου. Ζητούμενο από την αρχή ήταν η φύτευση με ξηρανθεκτικα είδη, κατάλληλα στις νέες διαμορφωμένες κλιματικές απαιτήσεις της Λευκωσίας, που να συνάδουν με το κυπριακό τοπίο, ώστε να ενθαρρύνεται η ανάπτυξη ενός φυσικού περιβάλλοντος φιλικού προς τα είδη που παρατηρούνται στις πόλεις, όπως τα πουλιά και οι μέλισσες που συμβάλλουν σημαντικά στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και της γεωργικής παράγωγης. Το μεγαλύτερο μέρος του κήπου στο ισόγειο έχει φυτευτεί με μελισσοχορτο, το οποίο πέραν της ανθεκτικότητας του στις υψηλές θερμοκρασίες και τις χαμηλές απαίτησης του σε νερό και συντήρηση, αποτελεί ιδανικό μέρος αναζήτησης τροφής για τις μέλισσες, χάρη στην μεγάλη περιεκτικότητα του σε νέκταρ. Από τα 100 είδη καλλιεργειών, το οποίο παράγουν το 90% της παγκόσμιας τροφής, 71 είδη επικονοιαζονται από τις μέλισσες.

Σχεδιασμός

Η οικία σχεδιάστηκε ώστε, σε πρώτη φάση να καλύψει τις ελάχιστες σημερινές ανάγκες του χρήστη. Αναπτύσσεται σε δυο ορόφους μέσα σε δυο μονολιθικούς όγκους με πράσινο αίθριο ενδιάμεσα. Στο ισόγειο βρίσκονται οι χώροι του καθιστικού και της τραπεζαρίας, ξεχωριστή κουζίνα, ένα μικρό wc, διπλός παράλληλος στεγασμένος χώρος στάθμευσης, ενώ στο όροφο βρίσκονται δυο υπνοδωμάτια. Έγινε επίσης, πρόνοια χώρου για προσθήκη ακόμα δυο υπνοδωματίων για να καλύψουν τυχόν μελλοντικές ανάγκες του χρήστη, χωρίς βέβαια να αλλοιώνονται οι βασικές όψεις η ο κήπος της οικίας.
Πρόθεση μας ήταν η μεγιστοποίηση των ανοιγμάτων προς τον δημόσιο χώρο πρασίνου, ο οποίος εφάπτεται νότιο-ανατολικά του συνόρου άλλα ταυτόχρονα ελαχιστοποιώντας την άμεση έκθεση στον ηλιο χρησιμοποιώντας παθητικές λύσεις ηλιακού σχεδιασμού. Στον όροφο οι όψεις διαμορφώνονται με συρόμενα πανελλα αλουμινίου με ενσωματωμένο πετροβαμβακα παρέχοντας ηχομόνωση, ελεγχόμενο φως και προστασία από την άμεση ακτινοβολία του ηλίου κατά τους θερινούς μήνες. Το φυτεμένο δώμα λειτουργεί ως βαθύς πρόβολος, προστατεύοντας τις βεράντες και τους χώρους του ισόγειου, συμβάλλοντας στην μείωση του ενεργειακού φορτίου της οικίας. Ο βιοκλιματικός σχεδιασμός της οικίας βασίζεται στην χρήση φωτοβολταικων πλαισίων/ ηλιακών συλλεκτών που εντάσσονται στην οικία χωρίς να είναι εμφανής, στο φαινόμενο της καμινάδας με την βοήθεια του πράσινου αίθριου εντος της οικίας και στον φυσικό δροσισμό που δημιουργείται από ρεύματα αέρος στον άξονα νότου – βορράς.

Ένα μικρό λιθαράκι
Θεωρούμαι ότι το σπίτι κήπος βάζει ένα μικρό άλλα σημαντικό λιθαράκι στην διατήρηση της βιοποικιλότητας και στην βελτίωση της ποιότητας του αστικού χώρου χωρίς να προκαλεί, ούτε να “φωνάζει” αρχιτεκτονικά, άλλα με τις λιτές γραμμές και τους απλούς όγκους που το χαρακτηρίζουν ενσωματώνεται αρμονικά στον ιστό της γειτονιάς χωρίς να επισκιάζει τον χώρο.

Το κτήριο έχει βραβευθεί με Κρατικό Βραβείο Αρχιτεκτονικής και προτάθηκε στα Βραβεία Mies van der Rohe.

Photos © UNSEEN VIEWS by Charis Solomou