Χρύσανθος Η. Χρυσάνθου σε συνεργασία Χριστίνα Χρυσάνθου
Ομάδα Μελέτης: Χρύσανθος Χρυσάνθου, Χριστίνα Χρυσάνθου, Μιχάλης Καραολίδης, Γιάννος Κολιανδρής

Κεντρική Ιδέα
Η αρχιτεκτονική πρόταση διέπετε από τις εξής βασικές αρχές:

• Η δημιουργία πλατειακού χώρου μέσω της ανύψωσης του ισόγειου επιπέδου, ώστε να δημιουργεί ενιαίο υπαίθριο χώρο αλληλεπίδρασης αλλά και πύλη εισόδου προς τον Β’ Πόλο ανάπτυξης του ΤΕΠΑΚ.
• Η βύθιση των δημιουργικών – κατασκευαστικών εργαστηρίων, δημιουργώντας ιδανικές συνθήκες για το εσωτερικό τους, αλλά και απελευθερώνοντας ωφέλιμο δημόσιο χώρο στην πλατεία.
• Χωροθέτηση του βασικού κορμού χρήσεων σε ύψος, δημιουργώντας κτήριο με εσωτερικό αίθριο, ενισχύοντας έτσι τον πλατειακό χώρο, εντάσσοντας μέσω της τυπολογίας βιοκλιματικά χαρακτηριστικά και ευελιξία στην ανάπτυξη.
• Η ένταξη αρχιτεκτονικών – καλλιτεχνικών στοιχείων επιτυγχάνοντας την λειτουργική συρραφή όλων των επιπέδων.
• Την ένταξη ενιαίων περιβαλλοντικών στοιχείων επί των όψεων (skin), πετυχαίνοντας ιδανικές συνθήκες μικροκλίματος και την δημιουργία ταυτότητας.

Σχεδιαστική Προσέγγιση
Το σύνολο της προτεινόμενης ανάπτυξης μελετήθηκε και οριστικοποιήθηκε με γνώμονα την επίλυση καίριων σχεδιαστικών ζητημάτων, όπως είναι η λειτουργικότητα, η ανταπόκριση στο απαιτητικό πρόγραμμα της Σχολής, η ενίσχυση της κοινωνικοποίησης και αλληλεπίδρασης μεταξύ χρηστών, η ενδυνάμωση της έννοιας του δημοσίου κτηρίου, η δημιουργία ταυτότητας στην πόλη καθιστώντας το κτήριο σημείο αναφοράς για το ΤΕΠΑΚ, η ανταπόκριση στον σχεδιασμό ενός σύγχρονου εκπαιδευτηρίου υψηλής ενεργειακής αυτάρκειας, η ένταξη στοιχείων έντονου καλλιτεχνικού χαρακτήρα και η ανταπόκριση στον προϋπολογισμό του έργου.

Υπερυψώνοντας τον βασικό κτηριακό όγκο και το έδαφος και παράλληλα βυθίζοντας τις απαιτητικές χρήσεις των δημιουργικών εργαστηρίων, δημιουργείται στο ισόγειο ένα πολυδύναμο επίπεδο πλατείας – πάρκου, το οποίο εντάσσει δομημένους (υποδοχή, εκθεσιακούς χώρους, συνεργατικός χώρος) και υπαίθριους χώρους (αμφιθέατρο, πάρκο) αναδημιουργώντας τις σχέσεις κενού – πλήρους στην περιοχή, ενισχύοντας τον κοινωνικό – πολιτισμικό ρόλο της Σχολής, καθώς και τις σχέσεις αλληλεπίδρασης, τόσο μεταξύ φοιτητών και καθηγητών, όσο και μεταξύ χρηστών του κτηρίου και ευρύτερης κοινότητας. Παράλληλα, η απελευθέρωση του ισόγειου επιπέδου και η ταυτόχρονη ελαφριά υπερύψωση του από το επίπεδο του δρόμου δημιουργεί άξονα ενίσχυσης προς τον Β’ Πόλο της πανεπιστημιούπολης του ΤΕΠΑΚ θέτοντας παράλληλα τις γενεσιουργές βάσεις της ευρύτερης ανάπτυξης σε επίπεδο χωροθέτησης των μελλοντικών αναπτύξεων.

Εμπνευσμένοι από τη βάση της τέχνης των γραφικών τεχνών και πολυμέσων, “το pixel”, εντάσσεται σαν ένα ενιαίο “χαλί”, η διαμόρφωση του υπαίθριου δαπέδου στο οποίο η βασική μονάδα “pixel” δημιουργεί ένα μοτίβο εναλλαγής σκληρών ημιδιαπερατών και διαπερατών επιφανειών, σε μια σύνθεση, η οποία δημιουργεί τους βασικούς άξονες σύνδεσης προς τους χώρους της σχολής και συρραφής πόλης, σχολής και Β’ Πόλου της πανεπιστημιούπολης του ΤΕΠΑΚ.

Χωροταξική Οργάνωση
Η Χωροταξική Οργάνωση της προτεινόμενης ανάπτυξης, βασίζεται στα βασικά χαρακτηριστικά δεδομένα της περιοχής μελέτης. Σημαντικό χαρακτηριστικό αποτελεί η σχέση κτηρίου – μετώπου με τον δρόμο, με σκοπό την δημιουργία ταυτότητας του κτηρίου στην πόλη, αλλά και ανάπτυξης κοινωνικής αξίας και ενδυνάμωση της σχέσης πανεπιστημίου – κοινότητας. Το γήπεδο μελέτης τροφοδοτείται από ένα στενό δρόμο (οδός Δημοσθένη Μιτσή) μονής κατεύθυνσης. Η νέα ανάπτυξη χωροθετείτε σε απόσταση από τον δρόμο παραχωρώντας μέσω διαπλάτυνσης του πεζοδρομίου, δημόσιο χώρο πλατείας προς τη γειτονιά. Μέσω της αποκόλλησης από το έδαφος του βασικού κτηριολογικού όγκου και της δημιουργίας ενιαίου πλατειακού χώρου, επιτυγχάνεται η διατήρηση του ισοζυγίου μεταξύ κενού και πλήρες στην περιοχή, εντάσσοντας ταυτόχρονα ανεπτυγμένους χώρους πρασίνου.

Η επεξεργασία της κλίμακας και το μέγεθος των δομημένων χώρων στο ισόγειο, εντός της πλατείας – πάρκου ανταποκρίνεται στις σχέσεις γειτνίασης και στην κλίμακα των κτηρίων της περιοχής. Ταυτόχρονα, ιδιαίτερα σημαντική είναι η θέση της ανάπτυξης ως το νοτιότερο σημείο – πύλη πρόσβασης της μελλοντικής ανάπτυξης του Β’ Πόλου της πανεπιστημιούπολης του ΤΕΠΑΚ, δημιουργώντας το πρόσωπο και τον άξονα σύνδεσης πόλης – Β’ Πόλου πανεπιστημιούπολης. Εκτός από τον βασικό άξονα σύνδεσης πόλης – Σχολής Πολυμέσων και Γραφικών Τεχνών – Β’ Πόλος ΤΕΠΑΚ, δημιουργείται ένας άξονας πεζού και ποδηλάτη στο δυτικό όριο του γηπέδου μελέτης που ενώνει, τόσο την πόλη με την μελλοντική ανάπτυξη Β’ Πόλου ΤΕΠΑΚ, όσο και τις ευρύτερες εκπαιδευτικές γειτνιάζοντες χρήσεις της περιοχής (Σχολή Πολυμέσων και Γραφικών Τεχνών με Δημοτικό και Νηπιαγωγείο Γ’ Λεμεσού). Επίσης, λόγω της ανύψωσης του κυρίως κτηριολογικού όγκου, δημιουργείται διάλογος, μέσω οπτικών φυγών μεταξύ κτηρίου και ευρύτερης περιοχής, όπως είναι η θάλασσα, ο παραδοσιακός πυρήνας και το μνημείο υδατόπυργου.

Κτηριολογική Ανάλυση και Λειτουργία
Η βύθιση των δημιουργικών εργαστηρίων και η υπερύψωση του βασικού κτηριολογικού όγκου δημιουργεί τις ιδανικές συνθήκες ιδιωτικότητας και λειτουργικότητας όλων των χώρων της Σχολής. Στο βυθισμένο επίπεδο εντάσσονται τα δημιουργικά – κατασκευαστικά εργαστήρια, στα οποία απαιτούνται ιδιαίτερες συνθήκες ιδιωτικότητας. Επίσης, η άμεση σύνδεση τους με υπαίθριο χώρο δίδει την δυνατότητα εκμετάλλευσης του για σκοπούς έκθεσης των άμεσα παραγόμενων έργων.

Στο επίπεδο του ισογείου δημιουργείται ενιαία πλατεία – πάρκο και υποδέχεται τις πιο δημόσιες προγραμματικές χρήσεις της ανάπτυξης. Ο χώρος υποδοχής, ο εκθεσιακός χώρος και ο συνεργατικός χώρος δημιουργούν ένα δίκτυο δημόσιων χώρων άμεσης συσχέτισης με τον υπαίθριο χώρο της Σχολής και δημιουργεί ιδανικές συνθήκες αλληλεπίδρασης και κοινωνικοποίησης καθώς και ευκαιρίες χρήσης του με ευελιξία. Ο βασικός κτηριολογικός όγκος αποκολλάτε από το έδαφος και δημιουργεί τυπολογία κτηρίου με εσωτερικό αίθριο, εντάσσοντας τον διάδρομο κυκλοφορίας επί του αίθριου δημιουργώντας άρτιες συνθήκες προσανατολισμού και τροφοδοσίας στους εκπαιδευτικούς χώρους. Η κατακόρυφη κυκλοφορία επιτυγχάνεται με την ένταξη ενός βασικού πυρήνα (κλιμακοστασίου – ανελκυστήρων), ο οποίος τροφοδοτεί άμεσα όλα τα επίπεδα της ανάπτυξης. Το σύστημα κυκλοφορίας ολοκληρώνεται με την ένταξη δύο εξωτερικών κλιμακοστασίων, τα οποία εξυπηρετούν τις ανάγκες κυκλοφορίας – διαφυγής εντείνοντας τον καλλιτεχνικό χαρακτήρα της Σχολής αλλά και ενδυναμώνοντας τις σχέσεις αλληλεπίδρασης και κοινωνικοποίησης μεταξύ των χρηστών της Σχολής.

Βιοκλιματική Προσέγγιση
Από την δημιουργία περιβαλλοντικών αρχιτεκτονικών τυπολογιών μέχρι την ένταξη παθητικών συστημάτων, εντάσσονται και διαμορφώνουν με άρτιο τρόπο περιβαλλοντικές αρχές σχεδιασμού. Η τυπολογία κτηρίου με εσωτερικό αίθριο – εσωτερική αυλή, αποτελεί βιοκλιματική τυπολογία που εφαρμόζεται, στην παραδοσιακή μεσογειακή αρχιτεκτονική, ανταποκρίνεται με τον βέλτιστο τρόπο στις καιρικές συνθήκες της περιοχής, ενώ ταυτόχρονα ενδυναμώνει τον κοινωνικό χαρακτήρα και την διάδραση μεταξύ των χρηστών της ανάπτυξης.

Ο νότιος προσανατολισμός καθώς και η οπή επί της νότιας όψης του κτηρίου, δημιουργούν τις βέλτιστες συνθήκες για την δημιουργία ευνοϊκού μικροκλίματος εντός του αίθριου και κατ’επέκταση του κτηρίου. Η απελευθέρωση του βασικού προγραμματικού όγκου του κτηρίου από το έδαφος και η ένταξη του αίθριου, δημιουργούν ένα άκρως ενδιαφέρον πλατειακό χώρο στο ισόγειο, ο οποίος σε συνδυασμό με την ένταξη διαπερατών και ημι-διαπερατών επιφανειών καθώς και την χρήση εκτεταμένης φύτευσης, παρουσιάζει τις βέλτιστες συνθήκες ηλιασμού – σκιασμού αλλά και αερισμού. Οι συνθήκες θερμικής άνεσης και προστασίας από τα περιβαλλοντικά φαινόμενα προσφέρουν στους χρήστες ένα ευχάριστο υπαίθριο χώρο διάδρασης και κοινωνικοποίησης.

Στο βασικό προγραμματισμό όγκο του κτηρίου εντάσσονται καλυμμένες βεράντες σε στρατηγικά σημεία με σκοπό την ενίσχυση του διαμπερή αερισμού, την δημιουργία φωτεινών κοινόχρηστων εσωτερικών χώρων καθώς και την ενίσχυση οπτικών φυγών από το εσωτερικό του κτηρίου προς το αίθριο αλλά και σε σχέση με την ευρύτερη περιοχή και την πόλη της Λεμεσού, καδράροντας σημεία ενδιαφέροντος, τοπόσημα όπως ο υδατόπυργος, αλλά και τον ορίζοντα και την θάλασσα. Η ένταξη ενός εξωτερικού συστήματος σκίασης μέσω μεταλλικών πανέλων υπό γωνιά, προσφέρει την απαραίτητη ηλιοπροστασία στο εσωτερικό των χρηστικών χώρων μη αποτρέποντας τον έμμεσο φωτισμό τους αλλά και τον διαμπερή αερισμό τους. Ταυτόχρονα το σύστημα δημιουργεί το πρόσωπο του προς την πόλη και υιοθετεί μια δυναμική ταυτότητα καταλαμβάνοντας τον ρόλο που πρέπει να έχει ως πανεπιστημιακή Σχολή στην πόλη.

Πολεοδομικά Χαρακτηριστικά και Δυνατότητες
Το τεμάχιο μελέτης βρίσκεται εντός των ορίων του Σχεδίου Περιοχής Κέντρου Λεμεσού 2022 και εμπίπτει σε ζώνη Αα10. Σύμφωνα με την παράγραφο 13.4.21 του Σχεδίου Περιοχής προνοείται ότι, στη ζώνη ανάπτυξης του ΤΕΠΑΚ στον Πόλο Β’ καθορίζεται ανώτατος συντελεστής δόμησης 1.6:1 και συντελεστής κάλυψης 0.5:1 Το μέγιστο ύψος καθώς και ο ανώτατος αριθμός ορόφων αποτελούν διακριτική ευχέρεια της Πολεοδομικής Αρχής, νοουμένου ότι, πληρούνται οι προϋποθέσεις της παραγράφου 6.2 ενώ απαιτείται η σύμφωνη γνώμη της Τοπικής Αρχής. Η πρόταση προτείνει υπέρβαση σε σημεία της για ανάπτυξη 6 επιπέδων καθώς και μικρή υπέρβαση στο ανώτατο όριο. Αυτή η υπέρβαση δικαιολογείται αφού ικανοποιεί πλήρως που τίθενται στην υποπαράγραφο 6.2.2 του Τοπικού Σχεδίου Λεμεσού 2022. Πιο συγκεκριμένα:

• Η ανάπτυξη εφάπτεται σε δευτερεύον οδικό δίκτυο, στα νότια του τεμαχίου μελέτης, το οποίο χαρακτηρίζεται ως τοπικής σημασίας και βρίσκεται σε πολύ μικρή απόσταση, σε άμεση σχέση, με δρόμους πρωταρχικής σημασίας και δευτερευούσης σημασίας.
• Το τεμάχιο μελέτης διαθέτει ικανοποιητικό μέγεθος και γεωμετρικά χαρακτηριστικά, τα οποία διασφαλίζουν την άνετη ένταξη της οικοδομής και την δυνατότητα αυξημένων αποστάσεων από τα όρια.
• Βρίσκεται σε καθορισμένο χώρο δημόσιων λειτουργικών, όπου υφίσταται να μπορούν να χωροθετηθούν αναπτύξεις μεγάλης κλίμακας – στρατηγικής σημασίας.
• Το τεμάχιο μελέτης εμπίπτει σε περιοχή στην οποία ισχύει εξειδικευμένη χωροθετική πολιτική.
• Βρίσκεται κατά μήκος (χωρίς να εφάπτεται σε αυτόν) δρόμου όπου ενθαρρύνεται και παρέχονται κίνητρα για επιθυμητές αναπτύξεις και όπου για τεμάχια εκατέρωθεν του δρόμου αυτού, ο συντελεστής δόμησης δύναται να αυξηθεί μέχρι το 2.7:1 και ο αριθμός ορόφων και το ύψος οικοδομής να αυξηθεί στους 10 ορόφους και τα 40μ αντίστοιχα.

Επιπροσθέτως ικανοποιούνται και πρόνοιες της παραγράφου 6.2.5 του Σχεδίου Περιοχής ως εξής:

• Η οικοδομή χαρακτηρίζεται από υψηλή αρχιτεκτονική στάθμη και εντάσσεται ορθά στον περιβάλλοντα χώρο.
• Παρέχονται αυξημένες αποστάσεις από τα σύνορα του τεμαχίου σε σχέση με τις καθορισμένες στα Σχέδια Ανάπτυξης, ώστε να αποφεύγεται ο δυσμενής επηρεασμός των ανέσεων των γειτνιαζόντων ιδιοκτησιών.

Στατικός Φορέας
Ο Στατικός Φορέας των κτηρίων θα είναι ένας συνδυασμός οπλισμένου σκυροδέματος και δομικών μεταλλικών κατασκευών. Συγκεκριμένα η υποδομή και τα ισόγεια θα είναι κυρίως από οπλισμένο σκυρόδεμα και σε ειδικές περιπτώσεις μεταλλικός. Ο φέρων οργανισμός της ανωδομής, θα είναι σύμμεικτη κατασκευή. Η θεμελίωση θα είναι συνδυασμός γενικής κοιτόστρωσης με πασσάλους.

Μηχανολογικές Εγκαταστάσεις
Η θέρμανση και η ψύξη του έργου θα γίνεται με χρήση γεωθερμικού συστήματος αξιοποιώντας τη μεγάλη έκταση του γηπέδου και τις γεωτρήσεις. Οι αντλίες θερμότητας του συστήματος θα τοποθετηθούν στο μηχανοστάσιο του κτηρίου στο υπόγειο, έτσι θα μείνει καθαρή η οροφή του κτηρίου για μεγάλης έκτασης φωτοβολταϊκά συστήματα για παραγωγή ενέργειας και ηλιακά πλαίσια για ζεστό νερό. Ο υπόγειος χώρος στάθμευσης διαθέτει επαρκή ανοίγματα με σκοπό την ενίσχυση του φυσικού αερισμού του, έτσι δεν θα απαιτηθεί δαπανηρό σύστημα εξαερισμού, τόσο για την εγκατάσταση του, όσο και για την λειτουργία του. Η ένταξη ενιαίου συστήματος ηλιοπροστασία (skin) επί των όψεων του κτηρίου, παρέχει την απαραίτητη ηλιοπροστασία για το σύνολο των χρηστικών χώρων του κτηρίου. Η θέρμανση και ψύξη θα γίνεται με σύστημα γεωθερμίας, όπως περιγράφεται πιο πάνω. Το σύστημα θα τροφοδοτεί εσωτερικές κλιματιστικές μονάδες (fun coil units) ανά επίπεδο. Το σύστημα παροχής κρύου και ζεστού νερού, αποχετεύσεων, εγκαταστάσεις πυρόσβεσης, κεντρικό σύστημα ελέγχου (BMS), θα σχεδιαστούν και εγκατασταθούν σύμφωνα με τα πρότυπα και τις ανάγκες του κτηρίου.

Ηλεκτρολογικές Εγκαταστάσεις
Από τον υποσταθμό της ΑΗΚ, ηλεκτρική ενέργεια θα παρέχεται μέσω μετασχηματιστών στον κεντρικό πίνακα διανομής. Ο πίνακας θα τροφοδοτείται επίσης από το εφεδρικό ηλεκτροπαραγωγό ζεύγος, το οποίο θα εγκατασταθεί σε ειδικό δωμάτιο δίπλα από το δωμάτιο των Κεντρικών Πινάκων Διανομής. Από το σημείο αυτό, θα τροφοδοτούνται διάφοροι πίνακες στο κτήριο από όπου θα τροφοδοτούνται τα επί μέρους κυκλώματα μικρής ισχύος, κυκλώματα φωτισμού κλπ Ο φωτισμός γενικά θα είναι LED. Φωτιστικά ασφαλείας θα ανάβουν όταν υπάρχει διακοπή ρεύματος. Όλα τα συστήματα ασθενών ρευμάτων, θα σχεδιαστούν με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές και τις ανάγκες του κτηρίου, σύμφωνα με τις τελευταίες εξελίξεις της τεχνολογίας. Το κτήριο θα προστατεύεται από κεραυνούς με αλεξικέραυνο, τύπου κλωβού.