Πρωτοποριακός Κύπριος Αρχιτέκτονας σθεναρός υπέρμαχος και με ανυπόκριτο ενθουσιασμό και βαθιά πίστη προώθησε τον μοντερνισμό στη Κύπρο.

Ο Διομήδης Κυθρεώτης γεννήθηκε στη Λευκωσία, στην οδό Λήδρας το 1930 και θεωρεί τον εαυτό του ως “βέρο” Λευκωσιάτη. Φοίτησε στο Δημοτικό Σχολείο Ελένειο και αποφοίτησε από το Παγκύπριο Γυμνάσιο το 1948. Το 1952 ενεγράφη στο “Thames University of London” για σπουδές αρχιτεκτονικής και αποφοίτησε το 1957. Υπέβαλε διατριβή στο Βασιλικό Ινστιτούτο Βρεττανών Αρχιτεκτόνων, η οποία ανεδειχθη με βραβείο “Distinction” και έγινε μέλος του Ινστιτούτου RIBA. Εργάστηκε μέχρι το 1960 στο τότε πολύ γνωστό Αρχιτεκτονικό Γραφείο του Sir Thomas Bennet Λονδίνο, όπου του ανετέθη η Μελέτη και Εφαρμογή του νέου κτηρίου της Norwich Insurance Co στο Norwich. Έγινε μέλος του Hellenic Society London που ασχολείτο με τα Ελληνορωμαϊκά θέματα.

Η παραμονή του στην Αγγλική πρωτεύουσα και το περιβάλλον της αρχιτεκτονικής κουλτούρας υπήρξε καθοριστική γι΄αυτόν γιατί τα νέα μηνύματα βρήκαν στο πνεύμα του νεαρού τότε Αρχιτέκτονα γόνιμο έδαφος για να ριζώσουν και να διαμορφώσουν το κατοπινό Έργο του.

Είναι λάτρης της αρχιτεκτονικής μορφολογίας των νησιώτικων οικισμών που επισκέφθηκε και μελέτησε επισταμένα και ήτο οπαδός της Σχολής του διάσημου Γάλου Αρχιτέκτονα Le Corbusier. Θεωρεί ότι, η επίδραση της ανάπτυξης της Ελληνικής νησιώτικης αρχιτεκτονικής υπήρξε σημαντική στο μοντέρνο κίνημα Αρχιτεκτονικής.

Με την επιστροφή του στην Κύπρο 1960 από το Λονδίνο μετά τις σπουδές του και την προσφορά υπηρεσιών στο γνωστό αρχιτεκτονικό γραφείο Sir Thomas Bennet στο Λονδίνο συνεργάζεται με τον Χρίστο Ζεμπύλα αφού και οι δύο είχαν τις ίδιες αντιλήψεις περί αρχιτεκτονικής και δημιουργούν το αρχιτεκτονικό τους γραφείο το 1962. Σε μια εποχή όπου οι Αρχιτέκτονες ήταν λιγοστοί, η αρχιτεκτονική ασκείτο κυρίως από εξ επαγγέλματος Αρχιτέκτονες και μηχανικούς, οι δύο Αρχιτέκτονες βρίσκουν πρόσφορο έδαφος για να εφαρμόσουν τις ιδέες που έφερναν από τα Πανεπιστήμια τους. Διάφορα έργα τους περιλαμβάνονται στις καταγραφές της Docomomo Cyprus με τα 100 (περισσότερα) σημαντικά κτήρια, χώρους και γειτονιές της Κύπρου, ενώ 15 από τα έργα τους έχουν δημοσιευθεί στο βιβλίο του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως “Μαθαίνοντας από την κληρονομιά του Μοντέρνου”.

Το 1965 κερδίζουν το Α΄ Βραβείο σε συνεργασία με το Χρίστο Ζεμπύλα, τον Σταύρο Οικονόμου και τον Κώστα Βαφεάδη, για την μελέτη και επίβλεψη της Χονδρικής Δημοτικής Αγοράς της Λευκωσίας. Εδώ του δίνεται η ευκαιρία μαζί με άλλους Αρχιτέκτονες να υλοποιήσει και να εκφράσει τις αρχιτεκτονικές του αντιλήψεις που ήταν άρρηκτα συνδεδεμένες με αυτές του μοντέρνου κινήματος.

Στη συνεργασία και συνεταιρισμό του με τον Χρίστο Ζεμπύλα ακολούθησαν πάρα πολλά βραβεία και αναθέσεις έργων, που προδιάγραφαν μία λαμπρή πορεία για τον νεαρό τότε Αρχιτέκτονα. Μερικά από αυτά ήταν το Α΄ Βραβείο για το Δικαστικό Μέγαρο Αμμοχώστου (1966), το Α΄ Βραβείο για το κτίριο Διοίκησης της Α.Η.Κ. Αμμοχώστου (1967), το Α΄ Βραβείο του Δημοτικού Μεγάρου Λάρνακας (1971), το Α΄ Βραβείο για το κτίριο της Α.Η.Κ. Λάρνακας (1973), το Α΄ Βραβείο της Χονδρικής Αγοράς του Δήμου Λάρνακας (1983) κ.α. ΄Όπως αναφέρει ο Διομήδης Κυθρεώτης στο αφιέρωμα του Χρύσανθου Χρυσάνθου στον Τάκη Ζεμπύλα, του περιοδικού Αρχιτέκτονες και Μηχανικοί τεύχος 11 “…Το είδος της αρχιτεκτονικής που πρεσβεύαμε τότε ήταν βασισμένο στην απλότητα, με ίσες επιφάνειες με ανοίγματα μέσα, έτσι ώστε, να παίζουμε με το φως. Ήταν όμως δύσκολο τότε να επιβάλουμε αυτό το είδος γιατί οι προτιμήσεις του κόσμου ήταν διαστρεβλωμένες. Εξάλλου αντιμετωπίσαμε και την αντίδραση των παλιών εξ επαγγέλματος Αρχιτεκτόνων που δεν έβλεπαν με καλό μάτι τη γραμμή μας”.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα εκκλησιαστικά κτήρια που μελέτησε σε συνεργασία με τον Χρίστο Ζεμπύλα, αφού πρόκειται για εξαιρετική προσπάθεια επαναπροσδιορισμού της εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής την τότε εποχή, χρησιμοποιώντας ένα μοντέρνο λεξιλόγιο στην σύνθεση τους, κρατώντας παράλληλα τις αρχές σχεδιασμού της βυζαντινής ναοδομίας. Δυστυχώς, δύο από τα σημαντικότερα κτήρια εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής των Ζεμπύλα – Κυθρεώτη βρίσκονται στα κατεχόμενα και έχουν μετατραπεί σε τζαμιά. Δύο από αυτά είναι ο κατεχόμενος Ιερός Ναός Αγίου Στυλιανού στο Πραστειό της Μόρφου (1974) και η Εκκλησία της Παναγίας στην κατεχόμενη Κατωκοπιά (1962) – (ο ναός επίσης ολοκληρώθηκε το 1974). ΄Όπως αναφέρει ο Διομήδης Κυθρεώτης στο αφιέρωμα του Χρύσανθου Χρυσάνθου στον Τάκη Ζεμπύλα, του περιοδικού Αρχιτέκτονες και Μηχανικοί τεύχος 11 “…αν προσέξετε σε όλα μας τα έργα είχαμε προσπαθήσει να δώσουμε μια εμφάνιση γλυπτικής. Πολλές φορές χρησιμοποιούσαμε την πλαστικότητα του μπετόν, που ως τότε κανένας στην Κύπρο δεν είχε διανοηθεί. Είναι χαρακτηριστικό ότι, ο κόσμος διερωτάτο πως μπορούσε να κτιστεί αυτό το πράγμα. Ο Διομήδης ήταν πολύ ενθουσιώδης λάτρης της αρχιτεκτονικής. Προσπαθούσε να δώσει μια ειλικρίνεια στην αρχιτεκτονική του γραμμή, στην οποία ήταν οφθαλμοφανής η πλαστικότητα και η νησιώτικη επίδραση… “. Το γραφείο των Τάκη Ζεμπύλα και Διομήδη Κυθρεώτη έχει σχεδιάσει και κατασκευάσει ακόμη 11 Εκκλησίες στην Κύπρο.

Το γραφείο των Χρ.Ζεμπύλα και Διομήδη Κυθρεώτη ανέλαβε επίσης την αναστήλωση του Μοναστηριού Αγίου Μάμα στη Μόρφου και την αναστήλωση του Μοναστηριού της Ιεράς Μονής της Παναγίας του Αρακά στα Λαγουδερά, σε συνεργασία με το Τμήμα Αρχαιοτήτων και στα δύο έργα.

Μελέτησε πληθώρα κτηρίων διαφόρων χρήσεων όπως: οικίες, πολυκατοικίες, γραφειακά συγκροτήματα, εκπαιδευτήρια, μικρά εμπορικά κέντρα, ξενοδοχειακές μονάδες και βιομηχανικά κτήρια. Χαρακτηριστικά δείγματα της αρχιτεκτονικής του είναι κατοικία στον Αγιο Αντρέα, Λευκωσία (1962), το Εργοστάσιο ΑΡΙΣΤΟΝ (1963), το Εμπορικό Λύκειο Λευκωσίας (σήμερα Γυμνάσιο Εγκωμης “Κυριακός Νεοκλέους” – 1964), το Μέγαρο (κτήριο γραφείων) του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων (1966), το Μέγαρο Σκούλουκου (1967), τα γραφεία των Ολυμπιακών Αερογραμμών (1968), τα κεντρικά γραφεία Λαϊκής Τράπεζας στη Λευκωσία (1968), το Εργοστάσιο “Απόλλων” (1969), ο κατεχόμενος Ιερός Ναός Αγίου Στυλιανού στο Πραστειό της Μόρφου (1974), η Εκκλησία της Παναγίας στην κατεχόμενη Κατωκοπιά (1974), η Διεθνής Κρατικής Έκθεση (1974), το Μέγαρο Τρύφωνος (1979), Alfa House (1979).

Αξίζει να σημειωθεί ότι πληθώρα των έργων του Διομήδη Κυθρεώτη και Χρήστου Ζεμπύλα βρίσκονται στην Επαρχία Κερύνειας. Ξεχωρίζοντας δύο από αυτά, τα οποία αναρτήθηκαν και στην ομάδα είναι το Ξενοδοχείο Mare-Monte (σε συνεργασία με Χρίστο Ζεμπύλα -1968) και το Ξενοδοχείο Ξένια (οργανωμένα διαμερίσματα) σε συνεργασία με Χρίστο Ζεμπύλα το 1973.

Το έργο του Αρχιτεκτονικού Γραφείου Χρ.Ζεμπύλας & Δ.Κυθρεώτης, έδωσε αναμφισβήτητα μια δημιουργική προσφορά στον μοντερνισμό βαθιά επηρεασμένη από τις αρχές και τα μανιφέστα της μοντέρνας αρχιτεκτονικής προσαρμοσμένα οργανικά στο Κυπριακό τοπίο και φως, χωρίς αντιθέσεις και υπερβολές. Χαρακτηρίζεται από ένα λυρικό ορθολογισμό που αναζητά με πάθος τη δημιουργία ύψους και κλίμακας με λιτά μέσα την καθαρότητα της μορφής και την εξισορρόπηση οριζοντίων και καθέτων στοιχείων, συνθέσεις χώρων και μορφές με έντονη πλαστική φαντασία.

Μετά την τουρκική εισβολή (1974) το γραφείο Χρ.Ζεμπύλα & Δ.Κυθρεώη περνά δύσκολα χρόνια και αποφασίζει να αναζητήσει εργασία και στο εξωτερικό. Ο Διομήδης Κυθρεώτης αναλαμβάνει τις εργασίες του εξωτερικού και μεταξύ άλλων ως Σύμβουλος Αρχιτεκτονικών Μελετών της Εταιρείας Ιωάννου & Παρασκυαϊδη Λτδ (J.&P) στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ομάν και Σαουδική Αραβία. Ο Διομήδης Κυθρεώτης πηγαινοερχόταν στην Κύπρο και τροφοδοτούσε με εργασία το γραφείο στην Κύπρο μέχρι το 1982 για αρχιτεκτονικές μελέτες μεγάλων έργων στο εξωτερικό. Μεταξύ άλλων αναφέρονται εμπορικά κέντρα, συγκροτήματα οικιστικών μονάδων, εργοστάσια, εκπαιδευτήρια πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, πολυκατοικίες, κτήρια στρατιωτικών εγκαταστάσεων, αθλητικά κέντρα κ.λ.π.

Tο 1982 η αγαστή συνεργασία Χρήστου Ζεμπύλα και Διομήδη Κυθρεώτη ήρθε στο τέλος της για προσωπικούς λόγους και όχι επαγγελματικούς και κατόπιν πολύ φιλικής διευθέτησης ο Διομήδης δημιούργησε το αρχιτεκτονικό γραφείο με την επωνυμία Δ.Κυθρεώτης και Συνεργάτες, το οποίο συνέχισε να προσφέρει τις υπηρεσίες και εμπειρίες του στο πνεύμα της γραμμής του αρχιτεκτονικού του πιστεύω σε μικρά και μεγάλα έργα, π.χ. πολυκατοικίες, γραφειακά συγκροτήματα, εμπορικά κέντρα, ξενοδοχειακές και οικιστικές μονάδες κ.λ.π. εκ των οποίων αποτελούν σημεία αρχιτεκτονικής αναφοράς όπως:

• Capital Center στο Κέντρο της Λευκωσίας
• Εκπαιδευτικό και Μορφωτικό Κέντρο της Λαϊκής Τράπεζας
• Akritas Tower στη Διγενή Ακρίτα
• Ανάπλαση και επέκταση του κτηρίου της Βουλής των Αντιπροσώπων (με την συνεργασία του Αρχιτέκτονα Άθω Δίκαου).
• Οικισμός Universal Life στο Στρόβολο
• Συγκροτήματα πολυκατοικιών με την μέθοδο Tunnel Form στη Λευκωσία, παρά την Σχολή Τυφλών και στην oδό Αρτέμιδος στη Λάρνακα παραπλήσιων των Δικαστηρίων Λάρνακος.
• Ξενοδοχείο St.George στη Χλώρακα (280 δωματίων)
• Οικιστικό και Εμπορικό Κέντρο της Φιλικής Ασφαλιστικής Εταιρείας στο Στρόβολο (με την συνεργασία του Αρχιτέκτονα Άθω Δίκαιο) κ.α.

Το έτος 1992 ο Χαρίλαος Κυθρεώτης, Αρχιτέκτονας, απόφοιτος της Αρχιτεκτονικής Σχολής ΑΑ Λονδίνου, υιός του Διομήδη, εντάχθηκε στο γραφείο Δ.Κυθρεώτης & Συνεργάτες. Με τις νέες αρχιτεκτονικές του θεωρίες συνέβαλε σε μια πιο λαμπρή πορεία του γραφείου, με έργα ως αναφέρονται πιο κάτω:

• Α΄ Βραβείο για το νέο κτήριο της Βουλής των Αντιπροσώπων (1995)
• Α΄ Βραβείο για την Δημοσιογραφική Εστία
• Α΄ Βραβείο για το Κρατικό Θέατρο του Θ.Ο.Κ. πλησίον παλαιού ΓΣΠ (2003)
• Β΄ Βραβείο για το Ανώτατο Δικαστικό Μέγαρο
• Β΄ Βραβείο για το Ολυμπιακό Μέγαρο

Παράλληλα με τα πιο πάνω ο Διομήδης Κυθρεώτης είναι ένας αναγνωρίσιμος ζωγράφος της Κύπρου που έχει εκθέσει αξιόλογα έργα του σε εκθέσεις. Έργα του ήδη αναρτούνται στο κτήριο της Βουλής των Αντιπροσώπων, στα γραφεία του ΕΤΕΚ και σε ιδιωτικές κατοικίες. Κοινωνική προσφορά ως «Βέρος Λευκωσιάτης» εξελέγη με τις ψήφους των πολιτών της Λευκωσίας για δύο πενταετείς θητείες, ως Δημοτικός Σύμβουλος Λευκωσίας και στη συνέχεια υπηρέτησε στο Πολεοδομικό Συμβούλιο για 2 τριετείς θητείες διορισθείς από τον αείμνηστο Πρόεδρο Γλαύκο Κληρίδη.

Το 1964 ενυμφεύθη την Μόνικα Χαρίλαου Πιερίδη και απέκτησαν δύο παιδιά. Τον Χαρίλαο και την Μαρία Κυθρεώτη – Κολοκασίδου. Ο μεν πρώτος πολύ γνωστός Αρχιτέκτονας σήμερα και η Μαρία Αρχιτέκτονας Εσωτερικού χώρου.